Agenda a Chofnodion

Croesawodd y cadeirydd bawb i’r cyfarfod.

Estynnwyd cydymdeimlad â theulu Cen Llwyd yn dilyn ei farwolaeth.

Dim.

Dim.

CADARNHAWYD bod cofnodion cyfarfod y Pwyllgor a gynhaliwyd ar 22 Tachwedd 2022 yn gywir.

Rhoddwyd ystyriaeth i Gylch Gorchwyl y Pwyllgor Iaith. CYTUNWYD i gymeradwyo’r ddogfen fel y’i cyflwynwyd.

Rhoddodd y Swyddog Iaith fraslun o fframwaith gyfreithiol Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011 a’r gofynion i lunio Adroddiad Monitro Safonau’r Gymraeg.

Soniodd y Swyddog am brif gyflawniadau 2021-2022 a nodwyd yn yr adroddiad, sef:

Ø  Arloesi, gan addasu’n gyflym i argyfwng y Coronafeirws, drwy drefnu cyfarfodydd democrataidd yn rhithiol, gydag adnoddau cyfieithu ar y pryd o’r Gymraeg i’r Saesneg. Roedd hyn yn sicrhau bod y Cyngor yn medru gwarchod y defnydd y Gymraeg mewn cyfarfodydd cyhoeddus.

Ø  Sicrhau bod gwasanaeth gofal cwsmer Clic Ceredigion yn cynnig gwasanaethau Cymraeg yn rhagweithiol ar y pwynt cyswllt cyntaf; a’u bod yn cofnodi’r dewis iaith hwnnw at ddibenion ymwneud â’r cwsmer eto.

Ø  Ffrydio cyfarfodydd y Cabinet a’r Cyngor ar Facebook – defnyddio’r platfform Cyfryngau Cymdeithasol i hysbysu fod ffrwd Gymraeg a Saesneg ar gael.  Cafodd y ffrwd Gymraeg (prif iaith y cyfarfodydd) ei darlledu ar y cyfrif Facebook gyda’r gwasanaeth cyfieithu ar y pryd yn cyflwyno’r cyfieithiad Saesneg gan hyrwyddo’r egwyddor o ddefnyddio’r Gymraeg mewn gweinyddiaeth gyhoeddus.

Ø  Defnyddio diwrnodau penodol yn y calendr cenedlaethol i godi ymwybyddiaeth o’r Gymraeg, trefnu gweithgareddau rhithiol ar Ddydd Gŵyl Dewi, Dydd Miwsig Cymru, a Diwrnod Hawliau’r Gymraeg.

Ø  Cynnal gweithdy Fforwm Dyfodol Dwyieithog, er mwyn adolygu lle’r ydym wedi cyrraedd gyda Strategaeth Iaith Ceredigion, gan ystyried hefyd beth yn rhagor fydd angen ei wneud er mwyn paratoi ar gyfer y Strategaeth ddilynol.

Nododd y Swyddog Iaith fod Comisiynydd y Gymraeg, yn ei Adroddiad Sicrwydd ‘Cau’r Bwlch’, yn gosod disgwyliad ar y Cyngor i hunanreoleiddio ei berfformiad ar sail gofynion Safonau’r Gymraeg. Gyda chydsyniad y Grŵp Arweiniol, fe wnaethom gynnal adolygiad o ddetholiad o Safonau sy’n ymwneud ȃ darparu gwasanaeth, yn ogystal ȃ rhai o’r Safonau Gweithredu sy’n ymwneud ȃ gweinyddiaeth fewnol. Gofynnwyd i bob Swyddog Arweiniol Corfforaethol sgorio ei wasanaeth yn ôl elfennau o’r Safonau Iaith, mewn ymgais i fesur cydymffurfiaeth ar hyn o bryd.

Y prif ganfyddiad oedd bod y Cyngor yn perfformio yn eithaf da ar sail gofynion y Safonau sy’n ymwneud ȃ darparu gwasanaethau sylfaenol. Hynny yw, gall defnyddwyr fod yn hyderus o gael gwasanaeth dros y ffôn, gwasanaeth ysgrifenedig, a gwasanaethau y gellir cynllunio ar eu cyfer yn Gymraeg. Mae defnyddiwr yn llai tebygol o gael gwasanaethau mwy personol neu wasanaeth wyneb yn wyneb yn y Gymraeg. Er bod y Cyngor yn anelu at barchu dewis iaith y defnyddwyr, mae’n ddibynnol iawn ar yr arbenigedd sydd ei angen a’r sgiliau iaith sydd ar gael ar wahanol shifftiau.  Mae’r canfyddiad hwn yn unol ȃ’r canfyddiadau cenedlaethol sydd wedi’u casglu gan Gomisiynydd y Gymraeg: Adroddiad Sicrwydd ‘Cau’r Bwlch’. Yn dilyn y gwaith hunanreoleiddio hwn hysbyswyd y bydd adolygiad o gynllun gweithredu Safonau’r Gymraeg a fydd o fudd o ran cynllunio gwaith ar gyfer y cyfnod nesaf. 

Roedd yr adroddiad hwn yn nodi cynnydd y Cyngor wrth gyflawni gofynion Safonau’r Gymraeg ynghyd ȃ chyflwyno data penodol ar gyfer blwyddyn ariannol 2021-22. Adroddwyd y gellir bod yn falch o’r cynnydd ond bod gwelliannau i’w gwneud o hyd wrth ddarparu gwasanaethau’r Cyngor yn Gymraeg. Fodd bynnag, roedd cyfnod y  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 6.

Dywedodd y Swyddog Iaith fod y sesiwn wedi bod yn llwyddiannus a bod 26 o Gynghorwyr yn bresennol. Roedd y materion a drafodwyd yn cynnwys cynllunio ieithyddol at y dyfodol a pholisi iaith. Dywedodd aelodau'r Pwyllgor fod y sesiwn wedi bod yn llawn gwybodaeth a gwnaethant ddiolch iddi am ei gwaith.

Roedd yr Aelodau i gyd wedi croesawu'r ddogfen ac yn cytuno y dylai gael ei chylchredeg ledled y Cyngor i hyrwyddo cyfarfodydd dwyieithog.

Adroddwyd y byddai'r Holiadur yn cael ei lenwi cyn y cyfarfod nesaf am fod y dyddiad cau ar gyfer ei gyflwyno ym mis Gorffennaf. Fodd bynnag, bydd copi o'r ymateb yn cael ei gyflwyno yn y cyfarfod hwnnw

Dywedodd y Swyddog Iaith y byddai'r agenda ddrafft yn cael ei hanfon at y Cadeirydd cyn y cyfarfod ac y byddai modd ychwanegu/tynnu ymaith eitemau bryd hynny.

Hefyd cytunwyd â’r canlynol:

• Cylchredeg ymhlith yr Aelodau y Polisi Enwi a Rhifo Strydoedd yn sgil nifer y tai sy’n newid eu henwau o Gymraeg i Saesneg a’r tai newydd sy’n cael enw Saesneg. Serch hynny, adroddwyd fod mwy o dai yn ddiweddar yn newid i enw Cymraeg yn y Sir nag oedd i enw Saesneg, a chroesawodd yr Aelodau hyn.
• Bod yr Aelodau yn cael sesiwn friffio ar bolisi newydd y Gwasanaeth Ysgolion ar gategoreiddio ysgolion.

Dim.