Agenda a Chofnodion

i.      Ymddiheurodd y Cynghorwyr Caryl Roberts a Mark Strong am nad oeddent yn gallu bod yn bresennol yn y cyfarfod.

ii.     Ymddiheurodd Donna Pritchard, Swyddog Arweiniol Corfforaethol, Porth Gofal am nad oedd yn gallu bod yn bresennol yn y cyfarfod.

Datganodd y Cynghorydd Rhodri Evans fuddiant personol mewn perthynas ag eitem 5.

Eglurodd y Cynghorydd Alun Williams (Aelod y Cabinet ar gyfer Gydol Oes a Llesiant) fod Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) wedi cynnal arolygiad gwerthuso perfformiad o Wasanaethau Cymdeithasol yr awdurdod lleol ym mis Mawrth 2023. Nododd fod y rhan fwyaf o’r meysydd i’w gwella bellach wedi eu datrys. Yn ogystal, roedd lansio fframwaith Sicrwydd Ansawdd ffurfioledig yng Ngwanwyn 2024 a defnyddio Adolygiadau Thematig rheolaidd ac Asesiadau Ymarfer yn hyn wedi cryfhau goruchwyliaeth yr Is-adran. Roedd yr adroddiad yn canolbwyntio ar feysydd lle roedd gweithgarwch parhaus ar y gweill ar draws y pedwar parth sef Pobl (llais a rheolaeth), Atal, Lles a Phartneriaethau.

Roedd gweithgaredd datblygu / atgyweirio ar draws pedwar parth SSWBA yn parhau i fod yn ffocws allweddol i'r Timau Gofal Cymdeithasol gan eu bod yn ganolog i'r strategaeth gyffredinol hirdymor Llesiant Gydol Oes. Er gwaethaf yr heriau recriwtio sylweddol y cyfeirir atynt trwy gydol (sy'n golygu bod un o bob pedair rôl statudol ar hyn o bryd yn ei gwneud yn ofynnol i bersonél yr Asiantaeth gwmpasu), roedd y timau rheoli parhaol yn y sefydliad Gofal Cymdeithasol yn parhau i gydweithio ar flaenoriaethau Diogelu, atal, cymorth cynnar ac adferiad cam i lawr i annibyniaeth a lles. Rhagwelwyd, wrth i'r drydedd flwyddyn briodol o'r Model TAW chwe blynedd ddod i ben (ym mis Hydref 2024) y bydd cynllunio ail hanner y rhaglen yn canolbwyntio hyd yn oed yn fwy ar gryfhau'r arfer sylfaenol, gan ymateb i gamau atgyweirio a throsoli o werthusiad AGC. Dylai hyn sicrhau manteision llawn Asesiadau Cymesur, Sgyrsiau Beth sy'n Bwysig ac Ymyriadau Cynnar y gellir eu cyflawni'n llawn.

Eglurodd Audrey Somerton-Edwards, Swyddog Arweiniol Corfforaethol: Porth Cynnal, taw dyma’r arolwg cyntaf a wnaed gan AGC gyda’r Model TAW mewn grym. Roedd  gwelliannau a amlygwyd yn yr adroddiad wedi’u rhagweld gan yr awdurdod lleol ac roedd camau mewn lle i fynd i’r afael â rhain.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Nid oedd heriau recriwtio gofal cymdeithasol wedi gwella i unrhyw awdurdod lleol ledled Cymru. Roedd hyn wedi’i waethygu gan natur wledig y sir, prinder staff, gostyngiad yn y nifer a gofrestrodd ar gyrsiau gofal cymdeithasol yn y brifysgol ac nad oedd y sector yn cael ei chydnabod yn ariannol.  Byddai cynnydd o un radd gyflog yn genedlaethol rywsut yn mynd i'r afael â hyn, ac er bod Llywodraeth Cymru wedi cytuno i hyn mewn egwyddor, nid oedd unrhyw adnoddau ariannol i gefnogi hyn ar hyn o bryd.

·       Eglurwyd bod tîm Dysgu a Datblygu'r awdurdod lleol yn weithgar wrth hyrwyddo Gofal Cymdeithasol fel gyrfa i ysgolion, prifysgolion a darparwyr addysg bellach.

·       Roedd cydweithio'n rhanbarthol a chydag awdurdodau lleol eraill eisoes ar waith, ond yn y pen draw, roedd gan bob awdurdod lleol ei gyfansoddiad a'i bolisïau ei hun.

·       Ar y cyfrif diwethaf, roedd 38 o weithwyr asiantaeth yn ymdrin â swyddi Gofal Cymdeithasol yn yr awdurdod lleol, ac er bod staff asiantaeth yn cael eu talu mwy, nid oedd ganddynt hawl  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 3.

Eglurodd y Cynghorydd Alun Williams fod Cartref Gofal Preswyl Hafan y Waun (HYW) wedi dod o dan berchnogaeth Cyngor Sir Ceredigion ym mis Tachwedd 2023. Roedd y cartref yn cynnig 90 o leoliadau preswyl gan gynnwys tymor byr, dros dro, parhaol a seibiant. Gan gynnwys gofal a chymorth i bobl sy'n byw gyda dementia. Cwblhaodd Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) arolygiad arferol o'r cartref ar 26.06.2024 – yr arolygiad cyntaf ers newid perchnogaeth. Roedd adroddiad yr arolygiad yn rhoi trosolwg o'r cartref a'i berfformiad o dan y 4 maes allweddol a arolygwyd: (Lles, Gofal a Chymorth, Amgylchedd ac Arweinyddiaeth a Rheolaeth).

Canmolodd Nerys Lewis, Rheolwr Corfforaethol: Gwasanaethau Uniongyrchol ac Audrey Somerton-Edwards, Swyddog Arweiniol Corfforaethol: Porth Cynnal yr adroddiad gan dynnu sylw at y ffaith ei fod yn rhoi sicrwydd o'r daith ers newid perchnogaeth a chefnogaeth ac ymroddiad y staff yn ystod y cyfnod hwnnw.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Estynnwyd llongyfarchiadau at bawb oedd ynghlwm wrth dderbyn adroddiad cadarnhaol, gan ddiolch i bawb am eu gwaith.

·       Ar hyn o bryd mae'r GIG yn defnyddio un ardal o’r adeilad yn y tymor byr. Nodwyd bod trafodaethau'n cael eu cynnal yn rhanbarthol o ran cydweithio pellach a gofynion y sir ar gyfer gofal nyrsio yn y tymor hir.

·       Amlygwyd bod Rheolwr a Dirprwy Reolwr HyW yn gallu sgwrsio'n ddwyieithog â thrigolion y cartref.

·       Gweithiodd yr awdurdod lleol yn agos gyda thimau Dementia a Therapi Iaith a Lleferydd y bwrdd iechyd i sicrhau bod preswylwyr yn cael y maeth priodol. 

·       Anfonwyd adroddiadau arolygu at dimau Comisiynu a Sicrhau Ansawdd yr awdurdod lleol pan arolygwyd cartrefi preifat, felly roedd ganddynt drosolwg o'r safonau a'r gwasanaethau a ddarparwyd.

·       Gweithiodd swyddogion yn agos gyda'r Gwasanaethau Eiddo gyda gwaith cynnal a chadw HyW. Roedd gan reolwr cofrestredig pob cartref gyllideb cynnal a chadw ac atgyweirio i'w defnyddio, er bod angen arian cyfalaf ar gyfer rhai prosiectau megis disodli'r carped yn HyW gyda lloriau rheoli heintiau.

·       Roedd llawer o staff asiantaeth yn gweithio yn HyW fel oedd wedi digwydd cyn i'r trosglwyddiad i'r awdurdod lleol a'u cyfraniad i'r tîm fod yn werthfawr iawn. Ar hyn o bryd roedd gwaith yn cael ei wneud i’r broses recriwtio a'i hyrwyddo.

CYTUNWYD i nodi’r adroddiad a oedd yn darparu gwybodaeth a sicrwydd ynghylch gweithredu'r cartref ar ôl i'r Cyngor ddod yn berchen ar y cartref.

Estynnodd y Cadeirydd ei chydymdeimlad at deulu'r Cynghorydd Paul Hinge, Cynghorydd ward Tirmynach a fu farw'n ddiweddar. 

Cyflwynodd y Cynghorydd Alun Williams adroddiad ac argymhellion yn dilyn yr ymgynghoriad ar y cynnig i drosglwyddo’r gwasanaeth gofal preswyl o Gartref Tregerddan i Gartref Gofal Preswyl Hafan y Waun. Ar 19.03.2024, cytunodd y Cabinet i ‘Gymeradwyo parhau gyda’r gofyniad statudol i ymgynghori ar drosglwyddo’r gwasanaeth gofal preswyl o Gartref Tregerddan i Gartref Gofal Preswyl Hafan y Waun’. Darparwyd trosolwg o'r broses ymgynghori gyhoeddus a gynhaliwyd o 22.04.2024 a 05.07.024, y canfyddiadau allweddol, a'r ymatebion i'r pwyntiau allweddol. Diolchodd y Cynghorydd Alun Williams i bawb am eu gwaith gyda'r ymgynghoriad ac i bawb a oedd wedi ymateb.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Ar hyn o bryd mae gan Gartref Tregerddan 22 o breswylwyr (roedd 17 ohonynt yn barhaol), ond roedd lle i gyfanswm o 26 o breswylwyr. Gallai'r adain sydd ar gael i drigolion Hafan y Waun ddarparu ar gyfer 20 o breswylwyr, gyda rhywfaint o hyblygrwydd yng ngweddill y cartref.

·       Mynegodd rhai Aelodau bryder ynghylch y cynnig i gau Cartref Tregerddan, gan fod Ceredigion yn cael ei ystyried yn sir sy'n heneiddio, a fyddai'n arwain at gynnydd yn y galw am gartrefi gofal preswyl a nyrsio.

·       Mewn ymateb i ymholiadau ynghylch a oedd cynlluniau i ddatblygu Hafan y Waun ymhellach, nodwyd bod yr awdurdod lleol wedi cyflwyno cynllun 10 mlynedd ar gyfer cyllid cyfalaf rhanbarthol ar gyfer y sir. Roedd gwaith partneriaeth ar y gweill i asesu'r gwahanol fathau o ddarpariaethau sydd ar gael o fewn y sir.

·       Pe bai'r Cabinet yn cymeradwyo'r cais i gau Cartref Tregerddan, byddai'r staff yn cael eu trosglwyddo ynghyd preswylwyr, a chan fod y staff eisoes yn cael eu cyflogi gan yr awdurdod lleol, byddai telerau cytundebol yn aros yr un fath, ond byddai angen alinio amserlenni'r ddau gartref.

·       Mae adborth gan deuluoedd sydd wedi gweld y ddwy ystafell sydd wedi'u huwchraddio yn Hafan y Waun wedi bod yn hynod gadarnhaol, ac mae'n debyg bod rhai preswylwyr wedi dechrau pacio eu heiddo. Pe bai'n cael ei gymeradwyo, byddai'r holl breswylwyr yn cael eu trosglwyddo fel un grŵp cyn diwedd y flwyddyn, yn dilyn trafodaethau gyda'r preswylwyr a'u teuluoedd i sicrhau bod yr holl anghenion yn cael eu diwallu.

·       Rhoddwyd sicrwydd bod gwaith yn mynd rhagddo i ddatblygu swyddogaethau diogelwch i drigolion Tregerddan adael Hafan y Waun fel y dymunent, gan fod ganddo amgylchedd drws dan glo. Nodwyd bod mynediad da i drafnidiaeth gyhoeddus o Hafan y Waun, gyda safle bws y tu allan.

·       Gwnaed pob ymdrech i hwyluso gofal seibiant ar draws cartrefi gofal yr awdurdod lleol, er ei fod wedi bod yn heriol yn ddiweddar oherwydd bod gwaith cynnal a chadw yn cael ei wneud mewn rhai cartrefi. Roedd swyddogion yn archwilio opsiynau o ran sut y byddai gofal seibiant yn edrych yn y dyfodol ac yn gweithio gyda'r sectorau preifat ac annibynnol.

CYTUNWYD  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 5.

Eglurodd y Cynghorydd Alun Williams fod yr adroddiadau chwarterol eu rhoi gerbron y Pwyllgor fel rhan o’r ystyriaeth barhaus o'r pwnc i sicrhau bod yr Awdurdod Lleol yn cyflawni ei ddyletswyddau fel y Rhiant Corfforaethol.  Roedd yr adroddiad yn cynnwys safonau a’r targedau cenedlaethol a lleol a ddefnyddir i fesur y canlyniadau ar gyfer plant sy'n derbyn gofal a phlant sy'n gadael gofal adeg eu cyfarfod adolygu, ac mae'n cynnwys Dangosyddion Perfformiad Llywodraeth Cymru.

Ar sail y wybodaeth oedd ar gael a'r hyn a fynegwyd yn ystod y cyfarfod adolygu, roedd y Swyddog Adolygu Annibynnol yn llunio barn broffesiynol ynghylch effeithiolrwydd Cynllun Gofal y plentyn/person ifanc o ran bodloni ei anghenion, a gall argymell newidiadau i’r Cynllun Gofal. Yn ystod y cyfarfod adolygu roedd y Swyddog Adolygu Annibynnol yn ystyried a oedd angen cymorth ar y plentyn/person ifanc i nodi pobl berthnasol eraill i gael cyngor cyfreithiol/cymryd camau ar ei ran. Roedd y Swyddog Adolygu Annibynnol o’r farn bod angen gweithredu ar gyfer 6 person ifanc yn ystod y cyfnod hwn. Yn ogystal, roedd y Swyddog Adolygu Annibynnol yn ystyried a oedd unrhyw dramgwydd yn erbyn hawliau dynol y plentyn/person ifanc ac, os oedd yna, gallai gyfeirio’r achos i CAFCASS Cymru. Ni chododd yr angen i wneud hynny mewn unrhyw gyfarfod adolygu yn ystod y cyfnod hwn. Aeth y Cynghorydd Alun Williams ymlaen i gyflwyno Crynodeb o'r Pwyntiau Allweddol a nodwyd ar dudalen 2 yr adroddiad.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Roedd cymhlethdod a nifer yr achosion wedi codi'n sylweddol ers pandemig Covid-19 oedd wedi arwain at gynnydd yn nifer y plant sy’n derbyn gofal (LAC). Roedd ymyrraeth gynnar ac atal yn allweddol i sicrhau bod plant yn parhau mewn amgylchedd cyfarwydd, lle mae'n ddiogel gwneud hynny.

·       Effeithiodd sawl ffactor ar pam na chynhaliwyd Cynlluniau Llwybr o fewn terfynau amser, gan gynnwys argaeledd pobl ifanc ac asiantaethau.

CYTUNWYD i nodi cynnwys yr adroddiad a’r lefelau gweithgarwch gyda'r Awdurdod Lleol ac i anfon nodyn atgoffa at bob asiantaeth sy'n tynnu sylw at bwysigrwydd mynychu cyfarfodydd Cynllun Llwybr.</AI5>

Eglurodd y Cynghorydd Alun Williams fod y Cabinet wedi cymeradwy’r cynnig i sefydlu grŵp bach o safleoedd i roi llety diogel i blant yng Ngheredigion ar 07.12.2021. Y nod oedd cefnogi plant a phobl ifanc oedd angen gofal a chymorth 24/7, i aros yng Ngheredigion tra gellid dod o hyd i leoliadau cymunedol tymor canolig i hirdymor. Darparwyd diweddariad ar ddatblygiad darpariaeth Llety Diogel i Blant 24/7 yn Nyffryn Aeron, Aberaeron ac Aberystwyth.

Roedd yr opsiynau lleoli hyblyg hyn, a fydd, os cânt eu cofrestru'n llwyddiannus fel lleoliadau Gydol Oes yn rhywbeth newydd i Gymru ac yn ychwanegiad gwerthfawr at y cynnig diogelu ar gyfer Ceredigion. Ochr yn ochr â recriwtio rhagor o Ofalwyr Maeth, cynnydd yn ffocws Gwaith Cymdeithasol Mabwysiadu, cynigion newydd ar gyfer Gorchmynion Gwarcheidiaeth Arbennig a lleoliadau Llety â Chymorth, y gobaith yw y gall cael llety lleol yng Ngheredigion gefnogi plant a phobl ifanc mewn angen yn well o ystyried bod amgylcheddau teuluoedd ar ôl y pandemig yn parhau i gyflwyno heriau sylweddol.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Mewn ymateb i'r Aelodau yn mynegi siom nad oedd yn bosibl dechrau proses gofrestru AGC nes bod y gwaith safle ffisegol wedi'i gwblhau, rhannodd Swyddogion eu bod i gyfarfod ag AGC yr wythnos hon i drafod opsiynau ar sut i wneud hyn.

·       Datblygwyd Llety Diogel i Blant yn unol ag argaeledd ac addasrwydd adeiladau nad ydynt yn cael eu defnyddio mewn cydweithrediad â'r Gwasanaeth Rheoli Asedau. Roedd yna ddyhead i ddatblygu hyn ymhellach yn ne'r sir.

CYTUNWYD i ddychwelyd i'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Iachach yn gynnar yn 2025 gan roi rhagor o fanylion am yr effeithiau ar y model ariannol ar gyfer Gofal Cymdeithasol a chynnydd gyda chyfnod(au) gweithredu'r ddarpariaeth.

Cyflwynodd y Cynghorydd Alun Williams ddiweddariad cynnydd yn dilyn gweithredu'r Addewid 15 Pwynt o dan y Fframwaith Sector Gofal Cartref newydd a lansiwyd ym mis Mehefin 2023. Roedd yr holl ddarparwyr a ymunodd â'r System Prynu Dynamig wedi ymrwymo i delerau ac amodau'r contract ac amserlenni newydd. Roedd hyn yn cynnwys yr Addewid 15 Pwynt. Cytunwyd i arolygu'r holl Ddarparwyr ar y Fframwaith yn Ch4 2023/24 gyda'r bwriad o nodi lefel cydymffurfio â'r addewidion gorfodol ac arfer da. Cyhoeddwyd yr arolwg ddiwedd Ch3 i'r holl Ddarparwyr i hunan-adrodd eu sefyllfa bresennol. Darparwyd trosolwg o ganfyddiadau Arolwg Addewid 15 Pwynt Ceredigion 2023/24.

CYTUNWYD i nodi’r wybodaeth.  

CYTUNWYD i gadarnhau cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 15 Gorffennaf 2024.

Materion sy’n codi: Dim.