Eitem Agenda

Ystyriwyd Asesiad Cydymffurfiaeth Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol. Dywedwyd bod gweithdy wedi’i gynnal gydag arweinwyr y grwpiau ar 5 Mehefin 2024:

· Y Cynghorydd Bryan Davies (Plaid Cymru)

· Y Cynghorydd Elizabeth Evans (Y Democratiaid Rhyddfrydol)

· Y Cynghorydd Rhodri Evans (Grŵp Annibynnol)

Roedd Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol o’r farn fod y cyfarfodydd misol gyda’r Swyddog Monitro yn effeithiol iawn ac roeddent yn ddiolchgar amdanynt. Cafwyd trafodaeth ynghylch yr amser mwyaf addas i arweinwyr y grwpiau gyfarfod â'r Pwyllgor Moeseg a Safonau a chytunwyd y byddai'n well pe bai'r cyfarfod swyddogol yn cael ei gynnal yn yr hydref yn hytrach nag ym mis Ionawr oherwydd y pwysau sy'n ymwneud â gosod y gyllideb ym mis Ionawr. Roedd arweinwyr y grwpiau gwleidyddol hefyd yn barod i fynychu cyfarfodydd ar adegau eraill o'r flwyddyn pe bai'r angen yn codi.

Cytunwyd ar amserlen ar gyfer y flwyddyn fwrdeistrefol fel a ganlyn:

• Gweithdy yn dilyn y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol (diwedd Mai/dechrau Mehefin)

• Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol i fynychu cyfarfod y Pwyllgor Moeseg a Safonau yn yr hydref (Medi/Hydref)

• Gweithdy ar ddiwedd y flwyddyn fwrdeistrefol (Mai – cyn y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol)

Mewn gweithdy a gynhaliwyd ar 29 Ebrill 2024 lle cyfarfu'r Pwyllgor ag Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol yn unigol, asesodd y Pwyllgor i ba raddau yr oedd arweinwyr y grwpiau gwleidyddol wedi gwneud y canlynol:

1. cymryd camau rhesymol i hyrwyddo a chynnal safonau ymddygiad uchel gan aelodau'r grŵp

2. cydweithredu â'r Pwyllgor wrth arfer ei swyddogaethau

3. nodi unrhyw anghenion hyfforddi

Dyma asesiad y Pwyllgor:

• Roedd arweinwyr y grwpiau wedi cymryd camau rhesymol i hyrwyddo a chynnal safonau ymddygiad uchel gan aelodau'r grŵp, ac wedi gwneud hynny mewn modd ystyrlon;

• Mae Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol yn ymgysylltu ac yn cydweithio â'r Pwyllgor Moeseg a Safonau;

• Mae'n gadarnhaol nad oes nifer uchel o atgyfeiriadau i Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru;

• Mae angen cynnwys hyfforddiant gorfodol ar y templed cydymffurfio;

• Mae angen cynnwys hyfforddiant ychwanegol y mae'r Pwyllgor Moeseg a Safonau wedi gofyn amdano ar y templed cydymffurfio;

• Dylai aelodau nad ydynt eisoes wedi cyflawni’r hyfforddiant ynghylch y cyfryngau cymdeithasol, wneud hynny (os ydynt yn defnyddio'r cyfryngau cymdeithasol)

• Mae angen i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol rannu adroddiadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a Phanel Dyfarnu Cymru gyda'u grŵp a’u trafod yn eu cyfarfodydd grŵp;

• Canfu Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol fod y cyfarfodydd misol gyda'r Swyddog Monitro yn effeithiol iawn ac roeddent yn ddiolchgar amdanynt. 

Cynigiwyd bod y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i'r templed cydymffurfio:

• Diwygio'r templed er mwyn ei wneud yn haws i'w gwblhau ac er mwyn i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol ddarparu'r wybodaeth sydd ei hangen ar y Pwyllgor Moeseg a Safonau;
• Ail-eirio penawdau;
• Ei wneud yn fwy strwythuredig;
• Cynnwys blwch tystiolaeth Ie/Na;
• Sicrhau nad yw'r templed yn rhy ben agored;
• Cynnwys argymhellion y flwyddyn flaenorol ar y templed. 

O ran y trothwy cydymffurfio, felly, ystyrid:

• bod angen ychwanegu hyfforddiant gorfodol at y templed cydymffurfio;
• bod angen cynnwys hyfforddiant ychwanegol at y templed cydymffurfio;
• y dylai aelodau nad ydynt eisoes wedi cyflawni hyfforddiant ar y cyfryngau cymdeithasol, wneud hynny (os ydynt yn defnyddio'r cyfryngau cymdeithasol)
• bod angen i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol rannu adroddiadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a Phanel Dyfarnu Cymru gyda'u grŵp a’u trafod yn eu cyfarfodydd grŵp

Yna trafodwyd y Templed Cydymffurfio gan Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol. Teimlai’r Arweinwyr bod y cwestiynau'n rhy agored ac efallai y byddai’r wybodaeth y byddai’r Pwyllgor ei hangen, yn cael ei hepgor. Rhoddwyd pwyslais ar yr angen am fanylion a thystiolaeth. Cytunwyd i sefydlu gweithgor o'r Pwyllgor er mwyn adolygu'r templed. Mae nifer yr aelodau sydd wedi mynychu hyfforddiant ar y cyfryngau cymdeithasol i'w ychwanegu at y templed. Cytunwyd mai Caryl Davies, Gail Storr, Alan Davies a'r Swyddog Monitro fyddai’n aelodau o’r gweithgor. 

Roedd y templed wedi'i adolygu: Holiadur i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol ynghylch Cydymffurfio â’u Dyletswyddau.

CYTUNWYD i nodi’r sefyllfa bresennol a fyddai’n cael ei chynnwys yn Adroddiad Blynyddol Moeseg a Safonau.