Eitem Agenda

Eglurodd y Cynghorydd Keith Henson fod y papur yn nodi sut caiff y gwasanaeth Torri Porfa ei reoli, y rhesymeg y tu ôl hyn a’r costau cysylltiedig. Yn 2014 – 15 gostyngwyd prif doriad ymyl y ffordd i un toriad. Gwnaed hyn yn sgil toriadau a wnaed i’r gwasanaeth yn dilyn adolygiad o Wasanaethau’r Cyngor y flwyddyn honno. Drwy gydnabod hyn. penderfynwyd torri mewn ardaloedd penodol yn hytrach nag yn ôl hierarchaeth ffyrdd, er bod rhywfaint o drawsgroesi.

Yn y drefn gyfredol, roedd angen gwneud toriadau ar sail ‘diogelwch / gwelededd’ yn gyntaf (cyffyrdd a llinellau gwelededd) ac yna’r ardaloedd oedd yn tyfu’n gynnar. Yn sgil yr hinsawdd, roedd tyfiant yn gynt yn y de felly roedd y gwasanaeth yn gweithio o’r de i’r gogledd. Roedd 70% o’r rhwydwaith yn Ffyrdd Dosbarth C a Ffyrdd Di-ddosbarth ac roedd llwyddo i fynd i’r holl lonydd cul yn her. Wrth gwrs, roedd adnoddau’n brin ac ni allant dorri bob ymyl y ffordd ar yr un pryd, felly roedd rhai yn cael eu torri’n gynt nag eraill. Naill ffordd, roedd posibilrwydd y byddai amseriad y toriadau yn denu cwynion.

Roedd y contractwr wedi bod yn torri profa ers nifer o flynyddoedd ac roedd y gwasanaeth yn ceisio peidio â gwyro’r contractwr o’r rhaglen am fod costau ychwanegol yn gysylltiedig â hyn. Fodd bynnag, gellid newid y rhaglen os oedd angen am resymau diogelwch y ffyrdd. Roedd Swyddog yn archwilio pob cais i dorri porfa a dderbyniwyd gan asesu a oedd y rheswm yn ddigonol i wyro adnoddau. Roedd yn cymryd oddeutu 6 wythnos i gwblhau’r prif doriad. Roedd y gwasanaeth yn cynnal cyfarfod briffio gyda’r contractwr cyn y tymor torri ac ar ôl hynny.

Rhannwyd y Sir i 10 ardal. Roedd 9 ardal yn cynnwys ffyrdd y sir ac un ardal ar wahân ar gyfer y cefnffyrdd sef ardal rhif 10 caiff ei rheoli ar ran NMWTRA. Roedd yr Awdurdod bob amser yn gorfod adolygu safonau yn y cytundebau lefel gwasanaeth er mwyn adlewyrchu’r gostyngiad yn y gyllideb i’r gweithgareddau cynnal a chadw priffyrdd amrywiol. Roedd blaenoriaethau yn y dyfodol yn debygol o arwain at ffocysu mwy ar risg a diogelwch y ffordd a llai ar ymddangosiad esthetaidd yr ardaloedd porfa a gaiff eu cynnal a’u cadw.

Cyfeiriwyd at y canlynol a nodwyd yn yr adroddiad:

·       Toriadau ar y Brif Ffyrdd

·       Torri porfa - mannau amwynder

·       Mannau Trefol â Blodau Gwyllt

·       Mannau Cadwraeth ger y Ffordd

·       Costau’r Gwasanaeth

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Roedd toriadau amwynder yn cael eu gwneud yn fewnol gan y tîm Cynnal a Chadw Tiroedd a hynny bedair gwaith y flwyddyn. Diogelwch ar y ffyrdd oedd y prif reswm dros dorri porfa.

·       Fe wnaeth Aelodau godi pryderon nad oedd rhai ardaloedd yn eu wardiau yn cael eu torri'n gyson. Nodwyd y gallai cyrff gwahanol fod yn gyfrifol am yr ardal o borfa, megis cymdeithasau tai a pherchnogion tir. Cytunodd y swyddogion i rannu manylion yr ardaloedd glaswelltog yr oedd gan yr awdurdod lleol gyfrifoldeb amdanynt yn y sir, a hynny er mwyn galluogi’r Aelodau i ddeall y sefyllfa yn well.

·       Yn hanesyddol rhannwyd y sir yn ddwy gylchdaith, ond mewn ymdrechion i ddenu mwy o gontractwyr cafodd ei rhannu'n 10 cylchdaith yn y blynyddoedd diwethaf a threfnwyd sesiwn ‘cwrdd â'r prynwr’ fel rhan o’r gwaith caffael torri porfa. Er bod sawl contractwr wedi dangos diddordeb i ddechrau, dim ond dau gontractwr oedd wedi tendro am y gwaith. Nodwyd mai un o'r ffactorau allweddol yn yr ymarfer caffael oedd cydymffurfio â diogelwch ar y ffyrdd.

·       Cafodd pryderon eu codi ynghylch torri porfa yn y fynwent yn Aberystwyth ac effaith hyn ar y cyhoedd. Codwyd cwestiynau hefyd yn ymwneud â llwybr beicio Ystwyth a Rheidol. Nodwyd bod hyn wedi dod i sylw'r gwasanaeth ac y byddai'n cael ei adolygu.

·       Gofynnodd yr Aelodau am iddynt gael gwybod am unrhyw newidiadau i'r rhaglen torri porfa pan nad oedd angen penderfyniad gwleidyddol, er mwyn sicrhau bod ganddynt y wybodaeth i ateb cwestiynau’r cyhoedd.

·       Diolchwyd i'r Gwasanaeth am eu gwaith a'u hyblygrwydd pan anfonodd Aelod gais i dorri'r porfa pan oedd angladd yn y ward.

Yn dilyn cwestiynau gan Aelodau’r Pwyllgor, cytunwyd i nodi’r adroddiad er gwybodaeth.