Eitem Agenda

Cyflwynodd Rhan 6 o Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 drefn perfformiad newydd yn seiliedig ar Hunanasesu ar gyfer Prif Gynghorau.

 

Bwriad y gyfundrefn berfformiad newydd oedd adeiladu a chefnogi diwylliant lle mae cynghorau yn ceisio gwella a gwneud yn well yn barhaus ym mhopeth a wnânt, heb ystyried pa mor dda y maent yn perfformio eisoes. Roedd y Ddeddf yn disgwyl y byddai cynghorau bob amser yn ymdrechu i gyflawni mwy ac yn ceisio sicrhau’r canlyniadau gorau i bobl a chymunedau lleol. Un ffordd o wneud hyn oedd herio'r sefyllfa bresennol yn barhaus a gofyn cwestiynau am sut yr oeddent yn gweithredu.

 

Roedd 5 dyletswydd benodol i Gynghorau a gyflwynwyd gan y Ddeddf:

 

•Dyletswydd i barhau i adolygu perfformiad

•Dyletswydd i ymgynghori ar berfformiad

•Dyletswydd i adrodd ar berfformiad

•Dyletswydd i drefnu Panel Asesu Perfformiad

•Dyletswydd i ymateb i Asesiad y Panel Perfformiad

 

Mae'r Ddeddf hefyd yn nodi'r rhan annatod y mae'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn ei chwarae yn y Broses Hunanasesu. Mae’r rôl hon yn gofyn i’r Pwyllgor:

 

•Dderbyn adroddiad Hunanasesu drafft y Cyngor

 

•Adolygu'r Adroddiad Hunanasesu drafft a gwneud argymhellion ar y casgliadau neu'r camau y mae'r Cyngor yn bwriadu eu cymryd

 

•Derbyn yr adroddiad Hunanwerthuso terfynol wedi iddo gael ei gyhoeddi, gan gynnwys sylwebaeth ar pam y cafodd argymhellion eu derbyn neu eu gwrthod. 

 

Ar hyn o bryd, roedd yr Adroddiad Hunanasesu Drafft bellach wedi'i gynhyrchu ac fe'i cyflwynwyd i'r Pwyllgor i'w ystyried.

 

Roedd yr Adroddiad wedi’i ddatblygu drwy asesu amrywiaeth eang o dystiolaeth gan gynnwys adroddiadau ac adolygiadau mewnol, adroddiadau rheoleiddio ac arolygu allanol ac yn hollbwysig gweithgareddau ymgysylltu ac ymgynghori. Mabwysiadodd y Cyngor gyfres o gwestiynau allweddol neu “Llinellau Ymholi Allweddol” er mwyn sicrhau bod y broses yn canolbwyntio ar ganlyniadau, y safbwynt sefydliad cyfan o berfformiad a'i bod yn seiliedig ar dystiolaeth. Cynhaliwyd gweithdai yn ystod Ebrill a Mai gydag Aelodau a Swyddogion y Cyngor i nodi perfformiad cyfredol, y cyfleoedd sy'n bodoli ar gyfer gwella a'r camau penodol y bwriadwn eu cymryd. Cofnodwyd y canfyddiadau yn ein dogfen Matrics Hunanasesu sy’n cael ei ddefnyddio i’n cynorthwyo i gynhyrchu Adroddiad y Cynllun Hunanasesu a Gweithredu. Mae ar gael ar gais.

 

Er mai'r Adroddiad Hunanasesu oedd allbwn allweddol o'r broses, roedd y gwaith ar wella canlyniadau yn weithgaredd parhaus drwy gydol y flwyddyn. Drwy gydol y flwyddyn rydym yn cynnal ymgynghoriad i gefnogi hunanasesiad, rydym yn coladu tystiolaeth i lywio'r gweithdai, rydym yn cyflawni'r camau gweithredu yn ein cynllun gweithredu Hunanasesu ac rydym yn monitro eu cynnydd tuag at ei gwblhau. 

 

Mae’n bwysig nodi bod yr Adroddiad yn cyflawni gofynion y ddwy ddeddf yma:

• Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 – y ddyletswydd i adrodd ar Berfformiad

• Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 – gosod ac adolygu cynnydd yn erbyn ein Hamcanion Llesiant Corfforaethol

 

 

Rhan o’r Drefn Hunanasesu Perfformiad oedd y ddyletswydd o gynnal Asesiad Perfformiad Panel unwaith ymhob cylchred etholiadol.

Bwriad Asesiadau Panel oedd darparu persbectif annibynnol ac allanol o'r graddau y mae'r Cyngor yn bodloni gofynion perfformiad Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021.  Y nod oedd cefnogi Cynghorau i gyflawni eu dyheadau drwy ddatblygu a deall sut yr oedd yn gweithredu a sut y gallent sicrhau eu bod yn gallu darparu gwasanaethau effeithiol yn y tymor hir.

 

Roedd Asesiad Perfformiad Panel cyntaf y Cyngor yn cael ei drefnu ar gyfer chwarter cyntaf 2024/25 gyda chefnogaeth Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru. Bydd gwaith paratoi, fel penodi'r Panel ac ymdrin â'r Asesiad yn cael ei wneud dros y misoedd nesaf.

 

Yn dilyn cwestiynau o’r llawr, CYTUNWYD:

(i) i nodi cynnwys yr adroddiad;

(ii) byddai'r Adroddiad Hunanasesu Drafft yn cael ei ddiweddaru yn seiliedig ar argymhellion y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio, a

(iii) byddai’r fersiwn terfynol yn cael ei adrodd i’w gyfarfod ar 24 Ionawr 2024.