Eitem Agenda

Cyflwynodd y Cynghorydd Alun Williams (Aelod Cabinet ar gyfer Gydol Oed a Llesiant) y Cynllun Gweithredu yn dilyn Arolygiad Gwerthuso Perfformiad Arolygiaeth Gofal Cymru. Cynhaliodd Arolygiaeth Gofal Cymru werthusiad trylwyr o berfformiad y Gwasanaethau Oedolion a’r Gwasanaethau Plant rhwng 27 Chwefror 2023 a 10 Mawrth 2023. Cyhoeddwyd yr adroddiad ar 18 Mai 2023. Yn unol â’r dyletswyddau o dan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, roedd yr arolygiad yn gwerthuso’r meysydd canlynol: Pobl - Llais a Rheolaeth, Atal, Llesiant a Phartneriaeth.

Roedd pum arolygydd yn rhan o’r arolygiad a gynhaliwyd yn rhithiol ac wyneb yn wyneb. Roedd 114 o unigolion yn rhan o'r broses o gasglu tystiolaeth gan gynnwys y swyddogion, yr Aelodau Etholedig, y defnyddwyr gwasanaeth, gofalwyr, sefydliadau statudol a sefydliadau partneriaethol yn y trydydd sector.

Yn ogystal â’r gwaith o archwilio’r ffeiliau achosion, craffwyd ar y prif bolisïau a datblygiadau. Roedd hyn yn cynnwys y ffeiliau gorchwylio, y Polisi  diwygiedig ynghylch Canmoliaethau a Chwynion, y Fframwaith Sicrwydd Ansawdd drafft, yr ymgynghoriad ynghylch Therapi Galwedigaethol a’r strwythurau diwygiedig o ran Diogelu a Llesiant Meddyliol a Phorth Cymorth Cynnar. Arsylwyd ar gyfarfodydd strategol a gweithredol ar-lein ac wyneb yn wyneb. Rhoddwyd pwyslais ar brofiadau’r plant, y gofalwyr a’r teuluoedd a’r modd yr oedd y gwasanaeth yn gwrando ar eu safbwyntiau. Roedd yr Arolygwyr am weld bod y defnyddwyr gwasanaeth yn cymryd rhan yn yr asesiadau a’r cynlluniau a’u bod yn cael y cyfle i gyfathrebu eu gofynion gofal eu hunain. Roedd yr Arolygwyr hefyd yn awyddus i ddeall a gwerthfawrogi buddion y model Llesiant Gydol Oes.

Roedd yr adborth cychwynnol a roddwyd ar 16 Mawrth 2023 yn galonogol iawn, ac roedd yr adroddiad yn canmol y Gwasanaethau a ddarperir i ddinasyddion Ceredigion. Yn ystod yr Arolygiad, ni nodwyd yr un maes lle nad oeddem yn cydymffurfio â’r gofynion. Rhoddwyd trosolwg o'r canfyddiadau a'r dystiolaeth allweddol. Roedd Cynllun Gweithredu bellach wedi’i ffurfio er mwyn ymateb i’r gwelliannau yr oedd Arolygiaeth Gofal Cymru yn eu hargymell yn yr adroddiad. Roedd mwyafrif helaeth y camau gweithredu eisoes ar waith gan fod y materion a nodwyd gan Arolygiaeth Gofal Cymru eisoes yn cael sylw cyn i’r arolygiad ddechrau.

Llongyfarchwyd yr holl staff sy'n ymwneud â'r gwasanaeth ar eu perfformiad fel yr amlygwyd yn yr adroddiad.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan y Swyddogion a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·       Roedd yn anodd cymharu ag awdurdodau lleol eraill oherwydd nifer o ffactorau megis poblogaeth, lefelau staffio, nifer yr achosion a natur wledig. Credai Swyddog Arweiniol Corfforaethol Porth Cynnal fod y gwasanaeth yn chwarter uchaf Cymru.

·       O ystyried yr heriau gyda recriwtio, roedd pob darpariaeth bosibl yn cael ei harchwilio i gadw a recriwtio staff. Roedd cyflogi gweithwyr tramor yn opsiwn a ddefnyddiwyd mewn mannau eraill i gefnogi sector y Gofal Cymdeithasol ac nid oedd wedi'i ddefnyddio yng Ngheredigion. Amlygwyd y gwahaniaeth mewn diwylliannau ac ieithoedd; felly, roedd angen gofal os oedd bwriad i archwilio'r opsiwn hwn ymhellach.

·       Wrth i awdurdodau lleol eraill gynyddu cyflog staff Gofal Cymdeithasol, roedd mwy o gystadleuaeth, ac felly byddai angen adolygu cyflogau yn fuan a fyddai’n arwain at oblygiadau i gyllideb y Cyngor. Mae Llywodraeth Cymru wedi cydnabod pwysigrwydd cyflog cyfartal ledled Cymru, ond byddai hyn yn heriol yn ariannol hefyd.

·       Cydnabuwyd bod dull cymysg o weithredu yng Ngheredigion ar hyn o bryd, gyda chyfuniad o weithwyr y Cyngor a gweithwyr asiantaeth y trydydd sector. Er mwyn lleihau nifer y gweithwyr asiantaeth, nid yn unig yr oedd angen ystyried cyflog ac amodau ond gellid defnyddio adroddiad llwyddiannus gan Arolygiaeth Gofal Cymru fel arf recriwtio.

·       Cydnabuwyd bod staff yn dysgu oddi wrth ei gilydd, ond teimlai swyddogion na fyddai gorfodi staff i fynychu swyddfeydd o reidrwydd yn ddefnyddiol. Yn ystod y misoedd diwethaf, roedd staff wedi dysgu sicrhau cydbwysedd rhwng gweithio gartref ac yn y swyddfa, anogwyd timau i gynnal cyfarfodydd wyneb yn wyneb ac roedd staff yn gallu neilltuo desgiau gyda’i gilydd. Byddai’r model gweithio hybrid yn cael ei adolygu ym mis Gorffennaf 2023.

·       Roedd adborth prydlon yn hanfodol i asiantaethau partner a byddai'n cael sylw ynghyd â chefnogi asiantaethau partner i ddeall y Model Gydol Oed a Llesiant.

·       Mae ymchwil wedi dangos bod pobl wedi troi’n ôl at eu hiaith gyntaf ar adegau o argyfwng. Oherwydd hyn, roedd rhoi hyfforddiant yn lleol yn allweddol i annog rhagor o bobl leol i weithio yn y sector ac aros yn lleol. Ar hyn o bryd, roedd yr awdurdod lleol yn gweithio gyda'r Brifysgol Agored i hyfforddi Gweithwyr Cymdeithasol ac roedd gwaith yn cael ei wneud gyda Phrifysgol Aberystwyth.

·       Roedd y Gwasanaeth yn cael ei fonitro'n gyson ac roeddent yn gweithio mewn hinsawdd lle'r oedd angen gwelliant parhaus. Roedd bod yn dryloyw gydag Arolygiaeth Gofal Cymru ynghylch y meysydd i’w gwella’n bwysig, ac os nad eir i’r afael â nhw, byddai’r meysydd yn dod yn fater gorfodi.

Yn dilyn cwestiynau gan Aelodau’r Pwyllgor, cytunwyd:

·       Bod y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Iachach yn derbyn y Cynllun Gweithredu drafft, sydd wedi’i lunio i fynd i’r afael â’r materion a nodwyd yn adroddiad Arolygiaeth Gofal Cymru, a’i fod yn ystyried bod yr hyn sydd wedi’i gynnwys ynddo yn ymateb cymesur i’r argymhellion yn yr adroddiad.

·       Bod y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Iachach yn monitro’r Cynllun Gweithredu ar ôl chwe mis ac ar ôl blwyddyn er mwyn sicrhau bod cynnydd yn cael ei wneud a bod y momentwm yn cael ei gynnal hyd nes y bydd y gwaith wedi’i gwblhau.