Eitem Agenda

Cyfeiriodd y Cynghorydd Keith Henson, yr Aelod Cabinet, at ddiben yr adroddiad, y rheswm yr oedd y Pwyllgor Craffu wedi gofyn am y wybodaeth a'r cefndir a oedd wedi’i gynnwys yn yr adroddiad. Roedd yn bwysig ystyried y diffyg adnoddau a deall y gost ychwanegol a’r holl waith fyddai angen ei wneud i sicrhau diogelwch y dinasyddion.

Esboniodd Phil Jones fod y swyddogion wedi ymchwilio i weld a fyddai modd gwneud y gwaith hwn yn fewnol a defnyddio’r sgil-gynnyrch i fwydo biomas yr Awdurdod. Cyfeiriwyd at y tri atodiad a oedd wedi’u cynnwys yn yr adroddiad. Nodwyd bod Gwywiad Coed Ynn yn fater corfforaethol. Roedd y Cyngor yn delio â’r mater drwy flaenoriaethu ar sail risg.  Ers dechrau archwilio asedau’r Cyngor ar sail blaenoriaeth, daethpwyd i’r casgliad nad oedd maint y broblem ar y tir yr oedd y cyngor berchen arno gynddrwg â’r hyn a ragwelwyd yn y lle cyntaf.

Gofynnodd yr Aelodau nifer o gwestiynau am faterion a oedd o ddiddordeb iddynt. Atebwyd y cwestiynau hyn gan Phil Jones, Norman Birch a Rhodri Llwyd. Roedd y prif bwyntiau a godwyd fel a ganlyn:

·       Yn y lle cyntaf, bwriad rhaglen y prosiect oedd gwneud y gwaith dros gyfnod o 10 mlynedd gan wneud rhan fwyaf y gwaith rhwng y drydedd a’r chweched flwyddyn. Yn ddibynnol ar y gyllideb a’r contractwyr a fyddai ar gael, y gobaith oedd y byddai modd cwblhau’r gwaith yn gynharach ond byddai’r gwaith o ddelio â’r clefyd a drosglwyddir drwy’r awyr yn parhau.

·       Roedd rhan fwyaf y coed wrth ymyl y priffyrdd a’r hawliau tramwy cyhoeddus ym mherchnogaeth perchnogion y tir. Nhw felly oedd yn gyfrifol am archwilio’r coed. Wrth gynnal archwiliadau, os byddai swyddog yn ystyried bod coeden ar dir, nad oedd yr awdurdod yn berchen arno, yn anniogel, byddai Hysbysiad Adran 154, Deddf y Priffyrdd yn cael ei roi i’r perchennog tir. Yn sgil hynny, byddai angen i’r perchennog tir hurio contractwyr o fewn 14 diwrnod. Byddai modd i’r Awdurdod gynorthwyo â’r broses honno, pe byddai angen.

·       O ran blaenoriaeth, roedd y coed yn cael eu rhoi mewn 4 dosbarth yn ddibynnol ar y graddau yr oeddent wedi dirywio. Byddai hysbysiadau i berchnogion coed yn nosbarth 4 yn cael eu blaenoriaethu. Byddai rhai coed yn Nosbarth 1 a 2 yn gwrthsefyll y clefyd ac yn goroesi. Roedd hyn yn bwysig o ran cadw coed cynhenid.

·       Pe byddai gorchymyn cadw coed ar waith, byddai angen cyflwyno hysbysiad ynghylch gwneud cais am gwympo coeden.

·       Codwyd pryderon nad oedd dim ymgynghori wedi bod â’r sector amaethyddol yng Ngheredigion o ran cynorthwyo â’r gwaith o dorri coed mewn cyfnewid am y naddion pren. Gofynnwyd cwestiynau ynghylch arbedion maint gan fod y gofynion o ran cwympo coed unigol yn wahanol iawn i’r gofynion o ran cyflawni’r gwaith yng nghyswllt coedwig.

·       Teimlai’r Aelodau na fyddai'n gwneud synnwyr busnes cyflawni’r gwaith yn fewnol er y byddai hynny’n golygu yn yr hirdymor y byddai’r cyfarpar ym meddiant yr awdurdod.

·       Er mwyn sicrhau bod gan bawb y cyfle i dendro am y gwaith, teimlai’r aelodau fod tryloywder yn allweddol wrth fynd ati i lunio’r matrics. Roedd fframwaith ar gyfer contractwyr gwaith coed wrthi’n cael ei ddatblygu a byddai digwyddiad cwrdd â’r contractwr yn cael ei gynnal i gynorthwyo â’r broses dendro ar-lein.

·       Pe byddai mwy na 5 metr ciwbig o goed mewn un chwarter penodol yn cael eu torri i lawr heb drwydded cwympo coed, Cyfoeth Naturiol Cymru, fel yr asiantaeth gorfodi, fyddai’n cymryd camau.

·       Oherwydd pryderon ynghylch diogelu’r cyhoedd, awgrymwyd y dylid rhoi gwybod i’r cyhoedd am y broblem gan bwysleisio mai cyfrifoldeb y perchennog tir oedd delio â choed yr effeithiwyd arnynt ar eu tir. Roedd yn allweddol mynd ar drywydd yr hysbysiadau a roddwyd er mwyn sicrhau diogelwch y cyhoedd.

Yn dilyn cwestiynau gan Aelodau’r Pwyllgor, cytunodd yr Aelodau i nodi’r adroddiad.