Eitem Agenda

Cyflwynodd y Cynghorydd Alun Williams (Aelod Cabinet dros Wasanaethau Gydol Oes a Lles) adroddiad y Gwasanaeth Adolygu Annibynnol Chwarter 4 2021/2022. Caiff adroddiadau chwarterol eu rhoi gerbron y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Iachach fel rhan o'r ystyriaeth barhaus o'r pwnc i sicrhau bod yr Awdurdod Lleol yn cyflawni ei ddyletswyddau fel y Rhiant Corfforaethol. Mae'r adroddiad hwn yn cynnwys y safonau a'r targedau cenedlaethol a lleol a ddefnyddir i fesur y canlyniadau ar gyfer plant sy'n derbyn gofal a phlant sydd wedi gadael gofal adeg eu cyfarfod adolygu, ac mae'n cynnwys Dangosyddion Perfformiad Llywodraeth Cymru. Ar sail y wybodaeth sydd ar gael a'r hyn a fynegwyd yn ystod y cyfarfod adolygu, daw'r Swyddog Adolygu Annibynnol i farn broffesiynol ynghylch effeithiolrwydd cynllun gofal y plentyn/person ifanc o ran bodloni ei anghenion, a gall argymell newidiadau i'r cynllun gofal. Yn ystod y cyfarfod adolygu bydd y Swyddog Adolygu Annibynnol yn ystyried a oes angen cymorth ar y plentyn/person ifanc i adnabod pobl eraill berthnasol i gael Cyngor cyfreithiol/cymryd camau ar ei ran. Roedd y Swyddog Adolygu Annibynnol o'r farn nad oedd angen cymryd y cam hwn ar gyfer unrhyw blentyn yn ystod y cyfnod dan sylw. Yn ogystal, mae'r Swyddog Adolygu Annibynnol yn ystyried a oes unrhyw dramgwydd yn erbyn hawliau dynol y plentyn/person ifanc ac, os oes, gallai gyfeirio'r achos i CAFCASS Cymru. Ni chododd yr angen i wneud hynny mewn unrhyw gyfarfod adolygu yn ystod y cyfnod hwn.

Mae'r adroddiadau hyn yn cael eu hystyried o fewn Cyfarfodydd Sicrhau Ansawdd Plant sy'n Derbyn Gofal Amlasiantaethol sy'n cwrdd bob chwarter; mae'r cyfarfodydd hyn yn gyfle i nodi a gweithredu ar berfformiad a materion eraill yn ymwneud â'r maes gwaith hwn. Mae'r adroddiadau hyn hefyd yn cael eu cylchredeg a'u hadolygu gan Grŵp Rhianta Corfforaethol yr Awdurdod Lleol, a chynhelir y cyfarfodydd hyn bob chwarter. Aeth y Cynghorydd Alun Williams ymlaen i gyflwyno Crynodeb o'r Pwyntiau Allweddol a nodwyd ar dudalen 2 yr adroddiad.

Cafodd yr aelodau gyfle i ofyn cwestiynau a gafodd eu hateb gan Elizabeth Upcott a’r Cynghorydd Alun Williams. Dyma'r prif bwyntiau a godwyd:

·     Nid oedd darpariaeth breswyl mamau a babanod yn y sir ac felly os oedd angen asesiad, roedd yn rhaid iddynt fynd allan o'r sir. Yn ogystal, roedd rhai lleoliadau y tu allan i'r sir oherwydd lleoliadau gofalwyr maeth tra bod eraill oherwydd lleoliadau arbenigol nad oeddent ar gael yn y sir.

·     Roedd proses i'w dilyn pan fynegodd y cyhoedd ddiddordeb mewn dod yn ofalwyr maeth a oedd yn cynnwys asesiadau a chyfweliadau a allai gymryd hyd at chwe mis. Roedd ymgyrchoedd recriwtio parhaus yn genedlaethol oherwydd prinder gofalwyr maeth. Roedd gofalwyr maeth yn gweithio naill ai i awdurdodau lleol neu i asiantaethau. 

·     Cyfeiriwyd at iaith y lleoliad ac anghenion iaith gyntaf y plentyn a nodwyd ar dudalen 6 Adroddiad Rheoli Perfformiad y Gwasanaeth Adolygu Annibynnol.

·     Nodwyd bod cost lleoliadau y tu allan i'r sir yn amrywio, yn dibynnu ar anghenion plant a phobl ifanc. Gallai lleoliadau y tu allan i'r sir fod yn ddrutach na rhoi plant a phobl ifanc mewn lleoliad gofal maeth.

·     Roedd gwaith yn mynd rhagddo i gynyddu'r ystod o ofal yn y sir, a oedd yn bwysig i'r plant, eu teuluoedd ac o bosibl yn ariannol.

·     Tynnwyd sylw at y ffaith bod gwasanaethau meddygon teulu dan bwysau aruthrol, yn enwedig ers Covid-19 ond ni roddwyd gwybod am ddim problemau o ran plant a phobl ifanc yng ngofal yr awdurdod lleol yn cael gafael ar apwyntiadau. Byddai unrhyw broblemau yn cael eu trafod mewn cyfarfodydd monitro chwarterol ac yn cael eu huwchgyfeirio yn ôl yr angen.

·     Pe bai gan yr awdurdod lleol gyfrifoldeb rhiant am blentyn, byddai'r plentyn yn cael yr imiwneiddiadau angenrheidiol. Pe bai gan riant gyfrifoldeb rhiant ac nad oedd yn cydsynio, byddai trafodaethau'n cael eu cynnal gyda'r rhiant.   

Mynegodd Aelodau’r Pwyllgor eu gwerthfawrogiad o’r adran ac am eu gwaith caled mewn cyfnod heriol iawn.

Yn dilyn cwestiynau gan Aelodau’r Pwyllgor, cytunwyd i nodi cynnwys yr adroddiad a lefelau’r gweithgarwch o fewn yr Awdurdod Lleol.