Eitem Agenda

Gadawodd y Cynghorwyr Gareth Davies a Rhodri Evans y cyfarfod drwy gydol y drafodaeth ar yr eitem ganlynol.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bryan Davies, Arweinydd y Cyngor yr adroddiad i'r Cyngor yn nodi bod cais wedi dod i law ym mis Chwefror 2021 i gofrestru tir ym Maes Erw Goch, Waunfawr ar y Gofrestr Meysydd Tref neu Bentref o dan Adran 15 o Ddeddf Tiroedd Comin 2006.  Mae'r tir o fewn perchnogaeth Cyngor Sir Ceredigion, ac mae hefyd yn rhan o gais cynllunio ar gyfer datblygiad preswyl a gwaith cysylltiedig.

Nododd fod y Cyngor wedi ceisio cyngor cyfreithiol annibynnol, a bod rolau wedi'u gwahanu o fewn gwasanaethau perthnasol er mwyn osgoi gwrthdaro buddiannau posibl.  Mae'r Awdurdod Cofrestru wedi anfon hysbysiad at bob person (ac eithrio'r ymgeisydd) y credir ei fod yn berchennog, les-ddeiliad, tenant neu feddiannydd unrhyw ran o'r tir yr effeithiwyd arno a chyhoeddwyd hysbysiad yn y Cambrian News a'i osod mewn gwahanol fannau mynediad ar y tir.  Nodwyd y derbyniwyd 184 o gyflwyniadau ychwanegol pellach, a bod y Cyngor fel tirfeddiannwr wedi cyflwyno gwrthwynebiad i'r cais i gofrestru'r Tir fel Maes Tref neu Bentref drwy gyfreithwyr allanol.

Nid oes gweithdrefnau ffurfiol ar waith ar gyfer penderfynu ar geisiadau, fodd bynnag er mwyn ystyried rhinweddau'r cais a chymhwyso'r gyfraith, cynigir penodi Bargyfreithiwr i ystyried y cais ar ran y Cyngor fel Awdurdod Cofrestru a bod canfyddiadau'n cael eu hadrodd yn ôl i'r Cyngor i'w penderfynu'n derfynol ar y mater.

Cwestiynodd yr Aelodau'r cynnig i benodi Bargyfreithiwr, gan ofyn a oedd cyfarfodydd wyneb yn wyneb a chyfryngu wedi'u hystyried gyda'r nod o ddod o ganfod cyfaddawd, ac a fyddai'n briodol gofyn i awdurdod cyfagos weithredu fel Awdurdod Cofrestru.  Nododd swyddogion mai'r Cyngor fyddai'n gwneud y penderfyniad ar y cais, ac os mai eu penderfyniad hwy oedd peidio â phenodi Bargyfreithiwr, byddent wedyn yn dibynnu ar y trafodaethau a'r casgliadau sy'n deillio o Swyddogion ar y mater hwn.  Byddai penodi Bargyfreithiwr annibynnol yn rhoi sicrwydd i'r Aelodau bod y wybodaeth yn gyfreithiol gywir, ac y byddai'r Cyngor yn llai agored i'w herio.  Nodwyd bod y Tir dan sylw wedi'i gynnwys yn y Cynllun Datblygu Lleol a bod cais a gyflwynwyd i'r Pwyllgor Rheoli Datblygu wedi'i ohirio i ystyried y cais am Faes y Dref neu'r Pentref, felly efallai y bydd perygl o fod yn agored i her o gamweinyddu pe bai'r Cyngor yn cynnal trafodaethau gyda'r ymgeisydd ar hyn o bryd.  Nodwyd hefyd y gallai'r Cyngor edrych ar weithdrefnau ar gyfer gweithio gydag awdurdod cyfagos er mwyn darparu diogelwch ychwanegol.

Yn dilyn pleidlais, PENDERFYNODD y Cyngor :

a)  awdurdodi penodi Bargyfreithiwr i weithredu fel asesydd annibynnol;

b)  bod y Bargyfreithiwr yn cynghori ar rinweddau'r cais i gofrestru'r Tir fel Maes Tref neu Bentref;

c)   yn amodol ar y cyngor a roddwyd yn (b), bod y Bargyfreithiwr yn cynnal Ymchwiliad Cyhoeddus neu unrhyw wrandawiad arall a gynghorwyd gan y Bargyfreithiwr, a bydd y canfyddiadau a'r argymhelliad yn cael eu hadrodd yn ôl i'r Cyngor i'w penderfynu ar y cais i gofrestru'r Dref neu Faes y Pentref.