Eitem Agenda

Cyflwynodd y Cynghorydd Catherine Hughes (Aelod y Cabinet dros Borth Gofal, Ymyrraeth Gynnar, Hybiau Lles a Diwylliant) gefndir yr adroddiad. Nodwyd bod y cynnig wedi ei drafod cyn y gyllideb. Mae Gwasanaeth y Canolfannau Lles sydd o dan Borth Cymorth Cynnar yn chwarae rôl allweddol wrth ddarparu cyfleoedd sy’n cyfrannu at ganlyniadau iechyd a lles ein trigolion.  Un elfen o Wasanaethau’r Canolfannau Lles yw rhedeg cyfleusterau hamdden y Cyngor. Mae annog trigolion i gymryd rhan yn rheolaidd mewn gweithgareddau corfforol yn cyfrannu’n uniongyrchol at well iechyd meddwl a chorfforol ein cymunedau ac yn cynorthwyo i feithrin cydnerthedd unigolion a lleihau dibyniaeth ar wasanaethau iechyd.

Mae'r gwasanaeth yn creu incwm trwy godi tâl am ddefnyddio ei gyfleusterau a mynediad i raglenni’r gweithgareddau y mae'n eu darparu. Yn 2018/19 (cyn y pandemig) roedd yr incwm a grëwyd gan y gwasanaeth yn cyfateb i £752,673 gyda thua £176,000 ohono o ganlyniad i becynnau aelodaeth (ffi fisol benodol ar gyfer lefelau defnydd amrywiol o ran nofio, yr ystafell ffitrwydd a dosbarthiadau ymarfer).  Roedd yr incwm a grëwyd ac Arian grant yn 55% o gyfanswm cost darparu Gwasanaeth y Canolfannau Lles gyda’r gweddill yn cael ei ddarparu gan arian craidd y cyngor. Fel gwasanaeth anstatudol, rhaid i Wasanaeth y Canolfannau Lles ddenu pobl i ddefnyddio ei gyfleusterau. Mae yna nifer o ffactorau a all ddylanwadu ar ble a phryd y mae person yn dewis bod yn heini ac mae prisio yn un ohonynt.

Dywedodd Elen James yr effeithiwyd yn ddifrifol ar y gwasanaeth yn ystod y 2 flynedd ddiwethaf ond yn wahanol i rai awdurdodau lleol, cafodd staff eu hadleoli ac maent wedi dychwelyd i'r gwasanaeth ers hynny. Mae pob canolfan hamdden a phwll nofio yn y sir wedi ail-agor a thros 350 o blant wedi cofrestru ar gyfer gwersi nofio gyda 70+ o blant ychwanegol ar y rhestr aros. Cyn y pandemig, roedd gan y gwasanaeth dros 900 o aelodaethau, dim ond tua 400+ sydd ganddyn nhw erbyn hyn, felly mae angen gwaith i farchnata’r Canolfannau Lles, er mwyn annog pobl i ddychwelyd i ymarfer corff a theimlo’n ddiogel wrth wneud. Y cynnig yw cyflwyno cynigion tymor byr tebyg i awdurdodau lleol eraill, i gynyddu defnyddwyr gwasanaethau o bob oed i ddychwelyd i ddefnyddio’r cyfleusterau. Mae’n anodd rhoi enghreifftiau o ffioedd gan y bydd y cynigion yn dibynnu ar y data a gesglir, ond cyflwynwyd enghreifftiau o gynigion i’r pwyllgor.

Nodwyd na ddylai fod llawer o gostau ychwanegol ynghlwm wrth redeg y canolfannau gyda'r cynigion hyrwyddo ar waith. Y pwrpas yw denu rhagor o bobl yn rheolaidd.

Mewn ymateb i gwestiwn ynghylch Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda, eglurodd Elen James fod yr awdurdod lleol yn parhau i gael cyfraniadau i gefnogi'r Cynllun Cenedlaethol i Atgyfeirio Cleifion i Wneud Ymarfer Corff. Dywedwyd ddoe yn y Bwrdd Perfformiad bod dros 300 o atgyfeiriadau newydd. Rhoddir 16 wythnos o gymorth a'r bwriad yw annog cleientiaid i barhau i ddefnyddio'r cyfleusterau, ar ôl yr 16 wythnos hyn, i helpu i atal problemau pellach o ran iechyd. 

Nid oes dim taflenni gwybodaeth yn cael eu hanfon gyda Bil Treth y Cyngor ond mae gan y gwasanaeth wefan, mae gwybodaeth hefyd ar gael ar y cyfryngau cymdeithasol ac mae swyddfa’r wasg yn rhannu straeon. Pwysleisiwyd y dylid gwneud y cynghorau cymuned yn ymwybodol o'r hyn sydd ar gael i bob oedran, er mwyn gallu hysbysebu'r gwasanaeth yn lleol.

Codwyd manteision sesiynau ymarfer corff i iechyd meddwl unigolion gan Aelodau’r Pwyllgor. Nododd Elen James, er bod y canolfannau lles wedi bod ar gau, mae miloedd o bobl wedi cymryd rhan / wedi mynychu sesiynau dros y 2 flynedd ddiwethaf, yn rhithwir ac yn bersonol. Mae dros 2,000 o bobl wedi cymryd rhan yn y teithiau cerdded lles.

Anogir grwpiau a gynhelir mewn canolfannau cymunedol i barhau. Bydd yn bwysig i'r awdurdod lleol weithio gyda nhw i sicrhau bod y cyhoedd yn cael cyfleoedd amrywiol i wella eu hiechyd a'u lles.

Yn dilyn cwestiynau gan Aelodau’r Pwyllgor CYTUNWYD i ddirprwyo awdurdod i’r Cyfarwyddwr Corfforaethol a’r Swyddog Arweiniol Corfforaethol Porth Cymorth Cynnar, mewn ymgynghoriad ag Aelod Cabinet y portffolio i amrywio’r Ffioedd a Chostau ar gyfer 2022/23 i redeg cynigion hyrwyddo tymor byr/â chyfyngiad amser i gymell rhagor o blant, pobl ifanc, unigolion a theuluoedd i gymryd rhan mewn gweithgarwch corfforol rheolaidd a byw bywydau iachach.

Cytunodd Elen James i sôn am y cynigion hyrwyddo yng nghyfnod y weinyddiaeth newydd.