Eitem Agenda

Cyflwynodd y Cynghorydd Alun Williams (Aelod y Cabinet dros Borth Cynnal) Adroddiad y Gwasanaeth Adolygu Annibynnol Chwarter 2 2021/2022. Caiff adroddiadau chwarterol eu rhoi gerbron y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Iachach fel rhan o'r ystyriaeth barhaus o'r pwnc i sicrhau bod yr Awdurdod Lleol yn cyflawni ei ddyletswyddau fel y Rhiant Corfforaethol. Mae'r adroddiad hwn yn cynnwys y safonau a'r targedau cenedlaethol a lleol a ddefnyddir i fesur y canlyniadau ar gyfer plant sy'n derbyn gofal a phlant sydd wedi gadael gofal adeg eu cyfarfod adolygu, ac mae'n cynnwys Dangosyddion Perfformiad Llywodraeth Cymru.

Ar sail yr wybodaeth sydd ar gael a'r hyn a fynegwyd yn ystod y cyfarfod adolygu, daw'r Swyddog Adolygu Annibynnol i farn broffesiynol ynghylch effeithiolrwydd cynllun gofal y plentyn/person ifanc o ran bodloni ei anghenion, a gall argymell newidiadau i'r cynllun gofal. Yn ystod y cyfarfod adolygu bydd y Swyddog Adolygu Annibynnol yn ystyried a oes angen cymorth ar y plentyn/person ifanc i adnabod pobl eraill berthnasol er mwyn cael cyngor cyfreithiol/cymryd camau ar ei ran. Roedd y Swyddog Adolygu Annibynnol o'r farn nad oedd angen cymryd y cam hwn ar gyfer unrhyw blentyn yn ystod y cyfnod dan sylw. Yn ogystal, mae'r Swyddog Adolygu Annibynnol yn ystyried a oes unrhyw dramgwydd yn erbyn hawliau dynol y plentyn/person ifanc ac, os oes, gallai atgyfeirio'r achos at CAFCASS Cymru. Nid oedd angen y cymryd y cam hwn yn unrhyw un o'r cyfarfodydd adolygu yn ystod y cyfnod.

Aeth y Cynghorydd Alun Williams ymlaen i gyflwyno Crynodeb o'r Pwyntiau Allweddol a nodwyd ar dudalen 2 yr adroddiad.

Nododd Sian Howys fod effaith Covid-19 yn parhau, sydd wedi arwain at fwy o lwythi gwaith a dyletswyddau statudol ond mae’r cydweithio ar draws y Model Gydol Oed a Lles wedi bod yn gadarnhaol. O ystyried yr amgylchiadau a'r pwysau ar staff, roedd yr adroddiad yn plesio ac roeddent yn ymwybodol o'r meysydd yr oedd angen eu gwella.

Mewn ymateb i gwestiwn, nododd Sian Howys fod yna brinder cenedlaethol o ofalwyr maeth yn gyffredinol, ond annog dwyieithrwydd oedd y nod. Roedd ymgyrch recriwtio sy’n mynd rhagddi ar gyfer gofalwyr maeth.

Oherwydd prinder gofalwyr maeth, roedd plant naill ai'n cael eu lleoli yn y sir neu gyda gofalwyr maeth sy'n gweithio i Asiantaethau Maethu Annibynnol sy'n byw yng Ngorllewin Cymru neu gerllaw. Ni chafodd dim plant eu lleoli gyda gofalwyr maeth yn Lloegr, fodd bynnag, roedd plant wedi'u lleoli gydag aelodau o'r teulu y tu allan i Gymru.

Roedd rhywfaint o ddefnydd o leoliadau preswyl yn Lloegr oherwydd diffyg argaeledd yng Ngheredigion. Mae Caniatâd Cynllunio wedi ei roi ar gyfer cartref gofal preswyl bychan yn ardal Dyffryn Aeron. Mae swyddi wedi'u hysbysebu. Bydd rhagor o wybodaeth yn cael ei rhannu maes o law. Roedd yr angen am leoliadau oherwydd troseddu yn gyffredinol isel yng Ngheredigion ac felly hefyd yr angen am leoliadau arbenigol megis cyfnodau yn yr ysbyty.

Mae ymchwil i Ofal Cymdeithasol Plant gan Brifysgol Caerdydd wedi'i gyhoeddi. Bydd swyddogion yn cael eu hannog i ddarllen yr adroddiad. Mae Llywodraeth Cymru wedi nodi bod lleihau nifer y plant mewn gofal yn flaenoriaeth; pwysleisiodd Sian Howys fod yn rhaid gwneud hyn yn ddiogel

Ers dechrau pandemig Covid-19, sydd wedi arwain at fwy o bwysau ar deuluoedd, mae nifer y plant sy’n derbyn gofal wedi cynyddu. Awgrymwyd bod cynnydd mewn niferoedd yn adlewyrchu bod plant yn cael eu gweld gan weithwyr proffesiynol a bod swyddogion yn gwneud eu gwaith yn dda.

Eglurodd Sian Howys fod y cynnig rhagweithiol o eiriolaeth yn cael ei bennu nid yn unig gan oedran, ond hefyd gweithrediad gwybyddol neu emosiynol. Rhoddir cryn dipyn o amser ac ymdrech gan ofalwyr neu unigolyn yr ymddiriedir ynddo i gael barn pob plentyn. Lle bo angen, gall y Swyddog Adolygu Annibynnol drefnu cyfarfod 1-1 gyda’r plentyn neu rywun y mae’r plentyn yn ei adnabod.

Mae adolygiadau wedi'u cynnal yn rhithwir. Cynhaliwyd un adolygiad o ofalwr maeth y tu allan i'r amserlenni oherwydd problem staffio. Gan fod adolygiadau'n cael eu cadeirio gan aelod o'r tu allan i'r tîm ar gyfer gwrthrychedd, mae wedi bod yn heriol cadw at amserlenni o ran absenoldebau a llenwi bylchau mewn staffio.

Diolchodd Aelodau'r Pwyllgor i Sian Howys am adroddiad cynhwysfawr a gofynasant iddi fynegi eu diolch i'r adran am ei gwaith caled. 

Yn dilyn cwestiynau gan Aelodau’r Pwyllgor, cytunwyd i nodi cynnwys yr adroddiad a lefelau’r gweithgarwch o fewn yr Awdurdod Lleol.