Eitem Agenda

Cynigydd: Cynghorydd Ifan Davies                  

Eilydd: Cynghorydd Ray Quant

Noda’r Cyngor:

Mae’r Grŵp Annibynnol yn gofyn i Gyngor Sir Ceredigion alw ar Lywodraeth Cymru ddeddfu fel y bydd:

1.    Unrhyw gymhorthdal a geir yn uniongyrchol neu’n anuniongyrchol drwy unrhyw gynlluniau gan y llywodraeth ar gyfer rheoli carbon:

a)    Yn cael ei gadw fel credyd carbon er budd economi Cymru a’r bobl,

b)    a bod gan bob Sir enillion canrannol o unrhyw gredyd a gynhyrchir yn y Sir dan sylw y gellir eu gosod yn erbyn gwasanaethau cyhoeddus a nwyddau o’r Sir honno,

c)    a hefyd, na ellir symbylu unrhyw werthiant neu les trydydd parti ar gredyd carbon y tu allan i Gymru oni bai bod Cymru yn garbon niwtral a lle y mae credyd o 10% dros ben.

Cynigydd: Y Cynghorydd Ifan Davies

Eilydd: Y Cynghorydd Ray Quant

Mae’r Cyngor yn nodi:

Mae’r Grŵp Annibynnol yn gofyn i Gyngor Sir Ceredigion alw ar Lywodraeth Cymru ddeddfu fel y bydd:

1. Unrhyw gymhorthdal a geir yn uniongyrchol neu’n anuniongyrchol drwy unrhyw gynlluniau gan y llywodraeth ar gyfer rheoli carbon:

a) Yn cael ei gadw fel credyd carbon er budd economi Cymru a’r bobl,

b) a bod gan bob Sir enillion canrannol o unrhyw gredyd a gynhyrchir yn y Sir dan sylw y gellir eu gosod yn erbyn gwasanaethau cyhoeddus a nwyddau o’r Sir honno,

c) a hefyd, na ellir symbylu unrhyw werthiant neu les trydydd parti ar gredyd carbon y tu allan i Gymru oni bai bod Cymru yn garbon niwtral a lle y mae credyd o 10% dros ben.

Rhoddodd y Cynghorydd Ifan Davies amlinelliad o'r sefyllfa bresennol gan nodi bod Llywodraeth Cymru wedi gosod targed i Gymru fod yn garbon niwtral erbyn 2050 ac i'r sector cyhoeddus fod 95% yn garbon niwtral erbyn diwedd y degawd. Nodwyd, fodd bynnag, bod argyfwng yng nghefn gwlad Cymru ar hyn o bryd gan fod cwmnïau o wledydd eraill yn prynu ffermydd mewn ardaloedd gwledig ac yn plannu coed ar y fferm gyfan er mwyn cael mynediad at y grantiau rheoli carbon. Dywedodd y Cynghorydd Davies ei fod yn ymwybodol o bedair fferm sydd wedi cael eu prynu yn ddiweddar at y diben hwn, tair yn Sir Gâr ac un yng Ngheredigion. 

Dywedodd y Cynghorydd Davies bod ffermwyr yn sylweddoli bod angen plannu coed ar eu ffermydd. Maent yn cael eu plannu ar dir o ansawdd gwael, ac mae gweddill y tir yn cael ei gadw ar gyfer cynhyrchu bwyd. Bydd y datblygiad diweddar hwn yn effeithio ar ein cymuned, ein diwylliant a'n hiaith Gymraeg. Ni fydd ein pobl ifanc yn gallu aros yma, a gellir cymharu hyn â boddi Tryweryn. Nid yw Cymru ar werth ar gyfer credydau carbon.

Mae angen i ni dynnu sylw Llywodraeth Cymru at y gwir berygl sy’n wynebu ardaloedd gwledig. Mae ein hôl troed carbon yng Ngheredigion yn dda iawn, ond canlyniadau anfwriadol y polisi yw, os caiff credydau eu trosglwyddo y tu allan i Gymru, na fyddwn yn gallu cynhyrchu cig, llaeth, caws a chynhyrchion bwyd eraill a bydd yn rhaid i ni fewnforio pethau o'r fath. 

Nododd y Cynghorydd Ray Quant ei bod yn bleser eilio’r Cynnig hwn, gan nodi bod hwn yn ddatganiad strategol lefel uchel i Lywodraeth Cymru ar ran Cyngor Sir Ceredigion.

Yn ystod y drafodaeth, nododd yr Aelodau eu bod yn cefnogi'r Cynnig gan nodi y gallai prynu credydau carbon gael ei ystyried yn ffordd i gorfforaethau mawr ddadlwytho eu cyfrifoldebau, tra bod ein hunangynhaliaeth a'n gallu i ddiwallu ein hanghenion ein hunain yn cael ei leihau. Nododd yr aelodau fod Llywodraeth Cymru yn darparu grantiau i ffermwyr dyfu coed, a bod yr arian hwn yn cael ei roi i'r corfforaethau mawr hyn. Nododd yr aelodau hefyd y gallai credydau carbon dros ben ddenu busnesau i'r ardal. Nodwyd hefyd y gall Carbon gael ei ddal yn effeithiol mewn tir, ac nad plannu coed ym mhobman yw'r unig ateb.

Nododd y Cynghorydd Ellen ap Gwynn y byddai’n codi’r mater hwn gyda Llywodraeth Cymru.

Yn dilyn pleidlais, PENDERFYNWYD yn unfrydol i gytuno ar y cynnig fel y’i cyflwynwyd.