Agenda a Chofnodion

Pwyllgor Safonau a Moeseg - Dydd Gwener, 19eg Gorffennaf, 2024 10.00 am

Lleoliad: Hybrid - Neuadd Cyngor Ceredigion, Penmorfa, Aberaeron /o bell trwy fideo-gynadledda

Cyswllt: Lisa Evans 

Eitemau
Rhif eitem

1.

Gweithdrefn

Cofnodion:

Yn absenoldeb y Cadeirydd, cadeiriwyd y cyfarfod gan yr Is-gadeirydd, Ms Gail Storr.

2.

Ymddiheuriadau

Cofnodion:

Ymddiheurodd Miss Caryl Davies a Ms Carol Edwards am na fedrent ddod i’r cyfarfod.

 

Esgusodwyd y Cynghorydd Caryl Roberts o'r cyfarfod oherwydd, yn unol â chyfansoddiad y Cyngor o ran cworwm y pwyllgor, roedd angen o leiaf tri aelod yn bresennol ac roedd angen i o leiaf hanner yr aelodau a oedd yn bresennol (gan gynnwys y Cadeirydd) fod yn Aelodau Annibynnol.

3.

Materion Personol

Cofnodion:

None.

4.

Datgelu buddiant personol a buddiant sy'n rhagfarnu

Cofnodion:

Datgelodd Ms Elin Prysor fuddiant personol a buddiant a oedd yn rhagfarnu o dan eitemau 6 (a) i 6 (d). Roedd y Dirprwy Swyddog Monitro yn bresennol i gynghori Aelodau’r Pwyllgor pan drafodwyd yr eitemau hyn.

 

Datgelodd Mrs Dana Jones fuddiant personol a buddiant a oedd yn rhagfarnu o dan eitemau 6 (a) i 6 (d). Y Swyddog Craffu a Safonau fu’n cymryd y cofnodion pan drafodwyd yr eitemau hyn.

 

5.

Cadarnhau cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Moeseg a Safonau a gynhaliwyd ar 06 Mawrth 2024 pdf eicon PDF 74 KB

Cofnodion:

6.

Cadarnhau cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Moeseg a Safonau a gynahliwyd ar 01 Mai 2024 pdf eicon PDF 64 KB

Cofnodion:

PENDERFYNWYD cadarnhau bod cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 01 Mai 2024 yn gywir.

 

7.

Ystyried ceisiadau am ollyngiadau gan y Cynghorwyr canlynol:

8.

Cynghorydd Elizabeth Ryder, Cyngor Tref Cei Newydd pdf eicon PDF 146 KB

Cofnodion:

Derbyniwyd cais dyddiedig 27 Mehefin 2024 oddi wrth y Cynghorydd Elizabeth Ryder, Cyngor Tref Ceinewydd i siarad a phleidleisio ynghylch y cais cynllunio gan Gymdeithas Tai Barcud ar gyfer tai cymdeithasol / fforddiadwy yn y maes parcio uchaf (oddi ar Stryd y Parc). Roedd ei mab, ei nith a’i nai yn berchen ar faes parcio Heol y Dŵr yng Ngheinewydd ac roeddent yn rhedeg y maes parcio. Pe cytunir i’r cais cynllunio gan Gymdeithas Tai Barcud ar gyfer tai, byddai llefydd parcio yn y maes parcio uchaf (oddi ar Stryd y Parc) yn cael eu colli. Gallai hyn arwain at bobl yn chwilio am lefydd eraill i barcio ceir ac o bosib gallai hyn arwain at fwy o geir ym maes parcio ei theulu. Nid oedd y Cynghorydd Ryder mewn unrhyw fodd yn elwa’n bersonol o’r busnes yn ariannol nac o ran perchnogaeth tir/eiddo.

 

PENDERFYNWYD rhoi gollyngiad i’r Cynghorydd Ryder siarad yn unig ar y sail bod natur buddiant yr aelod yn golygu na fyddai cyfranogiad yr aelod yn y busnes y mae’r buddiant yn berthnasol iddo yn niweidio hyder y cyhoedd yn y modd y mae busnes yr awdurdod perthnasol yn cael ei gynnal (Rheoliad 2(d), o Reoliadau Pwyllgor Safonau (Rhoi Gollyngiadau) (Cymru) 2001). Rhoddwyd y gollyngiad am gyfnod o 12 mis.

 

9.

Cynghorydd Helen Swan Jones, Cyngor Tref Cei Newydd pdf eicon PDF 146 KB

Cofnodion:

Derbyniwyd cais dyddiedig 27 Mehefin 2024 oddi wrth y Cynghorydd Helen Swan Jones, Cyngor Tref Ceinewydd i siarad a phleidleisio ynghylch  datblygiad tai arfaethedig Barcud ar faes parcio Heol Tywun, Sgwâr Uplands, Cei Newydd. Roedd Barcud eisoes wedi cyflwyno cais am gyngor cyn ymgeisio, ac roeddent wedi cynnal cyfarfod cyhoeddus. Nid oedd Cyngor Tref Ceinewydd wedi trafod y cais oherwydd y perygl o ragbenderfynu, ac roedd hyn yn unol â’r cyngor a roddwyd gan y Clerc. Roedd y Clerc wedi cael gwybod y byddai Barcud yn cyflwyno’r cais cynllunio llawn yn fuan. Roedd y Cynghorydd Jones yn byw yn yr eiddo rhent ar Sgwâr Uplands a oedd gyferbyn â’r datblygiad tai arfaethedig.

 

 

PENDERFYNWYD rhoi gollyngiad i’r Cynghorydd Swan Jones siarad yn unig ar y sail bod natur buddiant yr aelod yn golygu na fyddai cyfranogiad yr aelod yn y busnes y mae’r buddiant yn berthnasol iddo yn niweidio hyder y cyhoedd yn y modd y mae busnes yr awdurdod perthnasol yn cael ei gynnal, a bod y buddiant yn gyffredin i’r aelod a chyfran sylweddol o’r cyhoedd yn gyffredinol (rheoliad 2 (d) a (e), o Reoliadau Pwyllgor Safonau (Rhoi Gollyngiadau) (Cymru) 2001). Rhoddwyd y gollyngiad am gyfnod o 12 mis.

 

10.

Cynghorydd Tomas Davies, Cyngor Tref Cei Newydd pdf eicon PDF 146 KB

Cofnodion:

11.

Cynghorydd Ywain Davies, Cyngor Tref Cei Newydd pdf eicon PDF 148 KB

Cofnodion:

Derbyniwyd cais dyddiedig 28 Mehefin 2024 oddi wrth y Cynghorydd Ywain Davies, Cyngor Tref Ceinewydd i siarad a phleidleisio ynghylch datblygiad tai cymdeithasol Barcud ym maes parcio Ceinewydd. Ei frawd (Rhys Davies) perchennog Gwerthwyr Tai Morgan a Davies oedd asiant y teulu Williams a werthodd y tir i Barcud. Nid oedd gan Morgan a Davies unrhyw gysylltiad pellach â’r tir hwn.

 

PENDERFYNWYD rhoi gollyngiad i’r Cynghorydd Davies siarad a phleidleisio ar y sail bod natur buddiant yr aelod yn golygu na fyddai cyfranogiad yr aelod yn y busnes y mae’r buddiant yn berthnasol iddo yn niweidio hyder y cyhoedd yn y modd y mae busnes yr awdurdod perthnasol yn cael ei gynnal (Rheoliad 2(d), o Reoliadau Pwyllgor Safonau (Rhoi Gollyngiadau) (Cymru) 2001). Rhoddwyd y gollyngiad am gyfnod o 12 mis.

 

12.

Cofnod o Gamau Gweithredu pdf eicon PDF 81 KB

Cofnodion:

CYTUNWYD i nodi cynnwys y Cofnod o Gamau Gweithredu fel y’i cyflwynwyd.

13.

Diweddariad ar faterion Panel Dyfarnu Cymru pdf eicon PDF 70 KB

Cofnodion:

CYTUNWYD i nodi’r cynnwys.

 

14.

Diweddariad Cod Ymddygiad Swyddog Monitro Cwarter 4 pdf eicon PDF 78 KB

Cofnodion:

CYTUNWYD i nodi’r cynnwys.

 

Dywedwyd bod disgwyl y byddai achos gan Banel Dyfarnu Cymru ynghylch y cyn Gynghorydd Steve Davies yn cael ei gynnal yn fuan.

 

 

15.

Adroddiad Blynyddol 2023/24 y Pwyllgor Moeseg a Safonau pdf eicon PDF 62 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

Ystyriwyd fersiwn ddrafft Adroddiad Blynyddol Moeseg a Safonau 2023/24. CYTUNWYD i gymeradwyo Adroddiad Blynyddol drafft y Pwyllgor Moeseg a Safonau 2023/24 cyn y byddai’n cael ei gyflwyno gerbron y Cyngor yn amodol ar wneud mân newidiadau i’r dyddiadau, ychwanegu llun / manylion un o’r Aelodau a chywiro sillafu.

 

 

16.

Hyfforddiant Cynghorau Tref a Chymuned pdf eicon PDF 63 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

Ystyriwyd hyfforddiant ynghylch y Cod Ymddygiad ar gyfer Cynghorau Tref a Chymuned. Yn dilyn trafodaeth, CYTUNWYD:-

(i) y byddai’r swyddogion yn paratoi e-bost ac yn ei ddosbarthu i’r Aelodau yn gofyn am eu cynigion a’r hyn y byddent yn ei ffafrio o ran hyfforddiant ynghylch y Cod Ymddygiad yn y dyfodol; a

(ii) y dylid gofyn i Arweinwyr y grwpiau gwleidyddol ddweud wrth Aelodau eu Grwpiau am roi gwybod i’w Cynghorau Tref neu Gymuned o’r angen i ymateb i’r e-bost a ddosbarthwyd ynglŷn ag ymholiad y Pwyllgor am hyfforddiant ynghylch y Cod Ymddygiad, hyd yn oed os nad oeddent yn dymuno derbyn hyfforddiant.

 

 

17.

Asesiad Cydymffurfiaeth Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol pdf eicon PDF 99 KB

Cofnodion:

Ystyriwyd Asesiad Cydymffurfiaeth Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol. Dywedwyd bod gweithdy wedi’i gynnal gydag arweinwyr y grwpiau ar 5 Mehefin 2024:

 

· Y Cynghorydd Bryan Davies (Plaid Cymru)

· Y Cynghorydd Elizabeth Evans (Y Democratiaid Rhyddfrydol)

· Y Cynghorydd Rhodri Evans (Grŵp Annibynnol)

 

Roedd Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol o’r farn fod y cyfarfodydd misol gyda’r Swyddog Monitro yn effeithiol iawn ac roeddent yn ddiolchgar amdanynt. Cafwyd trafodaeth ynghylch yr amser mwyaf addas i arweinwyr y grwpiau gyfarfod â'r Pwyllgor Moeseg a Safonau a chytunwyd y byddai'n well pe bai'r cyfarfod swyddogol yn cael ei gynnal yn yr hydref yn hytrach nag ym mis Ionawr oherwydd y pwysau sy'n ymwneud â gosod y gyllideb ym mis Ionawr. Roedd arweinwyr y grwpiau gwleidyddol hefyd yn barod i fynychu cyfarfodydd ar adegau eraill o'r flwyddyn pe bai'r angen yn codi.

 

Cytunwyd ar amserlen ar gyfer y flwyddyn fwrdeistrefol fel a ganlyn:

Gweithdy yn dilyn y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol (diwedd Mai/dechrau Mehefin)

Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol i fynychu cyfarfod y Pwyllgor Moeseg a Safonau yn yr hydref (Medi/Hydref)

Gweithdy ar ddiwedd y flwyddyn fwrdeistrefol (Mai – cyn y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol)

 

Mewn gweithdy a gynhaliwyd ar 29 Ebrill 2024 lle cyfarfu'r Pwyllgor ag Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol yn unigol, asesodd y Pwyllgor i ba raddau yr oedd arweinwyr y grwpiau gwleidyddol wedi gwneud y canlynol:

1. cymryd camau rhesymol i hyrwyddo a chynnal safonau ymddygiad uchel gan aelodau'r grŵp

2. cydweithredu â'r Pwyllgor wrth arfer ei swyddogaethau

3. nodi unrhyw anghenion hyfforddi

 

Dyma asesiad y Pwyllgor:

Roedd arweinwyr y grwpiau wedi cymryd camau rhesymol i hyrwyddo a chynnal safonau ymddygiad uchel gan aelodau'r grŵp, ac wedi gwneud hynny mewn modd ystyrlon;

Mae Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol yn ymgysylltu ac yn cydweithio â'r Pwyllgor Moeseg a Safonau;

Mae'n gadarnhaol nad oes nifer uchel o atgyfeiriadau i Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru;

Mae angen cynnwys hyfforddiant gorfodol ar y templed cydymffurfio;

Mae angen cynnwys hyfforddiant ychwanegol y mae'r Pwyllgor Moeseg a Safonau wedi gofyn amdano ar y templed cydymffurfio;

Dylai aelodau nad ydynt eisoes wedi cyflawni’r hyfforddiant ynghylch y cyfryngau cymdeithasol, wneud hynny (os ydynt yn defnyddio'r cyfryngau cymdeithasol)

Mae angen i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol rannu adroddiadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a Phanel Dyfarnu Cymru gyda'u grŵp a’u trafod yn eu cyfarfodydd grŵp;

Canfu Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol fod y cyfarfodydd misol gyda'r Swyddog Monitro yn effeithiol iawn ac roeddent yn ddiolchgar amdanynt. 

 

Cynigiwyd bod y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i'r templed cydymffurfio:

 

O ran y trothwy cydymffurfio, felly, ystyrid:

18.

Adroddiad am y gweithdy a gynhaliwyd ddechrau'r flwyddyn fwrdeistrefol gydag Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol ac adolygiad o'r templed asesu ynghylch Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol yn cydymffurfio â'u dyletswyddau pdf eicon PDF 107 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

Roedd y Pwyllgor Moeseg a Safonau yn cadw’n annibynnol ar faterion gweithredol a byddai’n gofyn i Arweinwyr y Grŵp adrodd unwaith y flwyddyn.  Byddai’r Pwyllgor wedi hynny yn cyfarfod â phob arweinydd grŵp yn anffurfiol i archwilio ei adroddiad.

Byddai adroddiad blynyddol Cadeirydd y Pwyllgor Moeseg a Safonau yn   cynnwys y canlynol:

a)    crynodeb byr o'r camau a gymerwyd gan arweinwyr grwpiau i gyflawni'r ddyletswydd,

b)    ei farn ynghylch a wnaed digon,

c)    unrhyw argymhellion ynglŷn â'r hyn y gall arweinwyr grwpiau ei wneud i gyflawni eu dyletswyddau,

d)    unrhyw argymhellion ynglŷn â'r hyn y gellir ei wneud i gadw tystiolaeth o gamau arweinwyr grwpiau

e)    unrhyw argymhellion o ran yr hyn y gellir ei wneud i wella'r drefn o adrodd

f)      pa hyfforddiant ychwanegol sydd ei angen, os oes yna o gwbl

g)    unrhyw ddarnau o waith a allai gael eu gwneud yn y dyfodol

 

Roedd arweinwyr y grwpiau wedi cwblhau eu hadroddiadau erbyn 15/4/24. Ar 29/4/24, cynhaliwyd gweithdy gyda phob un o arweinwyr y grwpiau yn unigol:

· Y Cynghorydd Bryan Davies (Plaid Cymru)

· Y Cynghorydd Elizabeth Evans (Democratiaid Rhyddfrydol)

· Y Cynghorydd Gareth Lloyd (Grŵp Annibynnol)

 

Bu i’r Pwyllgor asesu i ba raddau yr oedd arweinwyr y grwpiau gwleidyddol wedi:

1. cymryd camau rhesymol i hybu a chynnal safonau ymddygiad uchel gan aelodau’r grŵp

2. cydweithredu â’r Pwyllgor wrth arfer swyddogaethau’r Pwyllgor

3. nodi unrhyw anghenion o ran hyfforddiant

 

Dyma asesiad y Pwyllgor:

  • Roedd arweinwyr y grwpiau wedi cymryd camau rhesymol i hyrwyddo a chynnal safonau ymddygiad uchel gan aelodau'r grŵp, ac wedi gwneud hynny mewn modd ystyrlon;
  • Mae Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol yn ymgysylltu ac yn cydweithio â'r Pwyllgor Moeseg a Safonau;
  • Mae'n gadarnhaol nad oes nifer uchel o atgyfeiriadau i Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru;
  • Mae angen cynnwys hyfforddiant gorfodol ar y templed cydymffurfio;
  • Mae angen cynnwys hyfforddiant ychwanegol y mae'r Pwyllgor Moeseg a Safonau wedi gofyn amdano ar y templed cydymffurfio;
  • Dylai aelodau nad ydynt eisoes wedi cyflawni’r hyfforddiant ynghylch y cyfryngau cymdeithasol, wneud hynny (os ydynt yn defnyddio'r cyfryngau cymdeithasol)
  • Mae angen i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol rannu adroddiadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a Phanel Dyfarnu Cymru gyda'u grŵp a’u trafod yn eu cyfarfodydd grŵp;
  • Canfu Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol fod y cyfarfodydd misol gyda'r Swyddog Monitro yn effeithiol iawn ac roeddent yn ddiolchgar amdanynt. 
  • Cynigiwyd bod y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i'r templed cydymffurfio:
    • Diwygio'r templed er mwyn ei wneud yn haws i'w gwblhau ac er mwyn i Arweinwyr y Grwpiau Gwleidyddol ddarparu'r wybodaeth sydd ei hangen ar y Pwyllgor Moeseg a Safonau;
    • Ail-eirio penawdau;
    • Ei wneud yn fwy strwythuredig;
    • Cynnwys blwch tystiolaeth Ie/Na;
    • Sicrhau nad yw'r templed yn rhy ben agored;
    • Cynnwys argymhellion y flwyddyn flaenorol ar y templed. 

 

  CYTUNWYD i wneud y canlynol:

(i) nodi sut y bydd Arweinwyr y Grwpiau a'r Pwyllgor yn gweithio gyda'i gilydd, nodi pa mor aml y cytunwyd y byddai cyfarfodydd yn cael eu cynnal a nodi’r trothwy cydymffurfio; a

(ii) cytuno ar y  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 18.

19.

Cofnodion Fforwm Pwyllgor Safonau Cymru pdf eicon PDF 67 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

CYTUNWYD i nodi’r cofnodion er gwybodaeth yn amodol ar nodi bod cyfarfod arall wedi’i gynnal ar 24 Mehefin 2024 ac y byddai’r Cadeirydd yn rhoi adroddiad am y cyfarfod hwnnw yng nghyfarfod nesaf y Pwyllgor hwn. Wrth wneud hynny, byddai’r Cadeirydd hefyd yn ymateb i’r materion a godwyd gan Aelod o’r pwyllgor am yr hyn a drafodir yng nghyfarfodydd y Fforwm gan gynnwys statws y Fforwm.

 

20.

Canfyddiadau Cod Ymddygiad Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus pdf eicon PDF 72 KB

Cofnodion:

CYTUNWYD i nodi Canfyddiadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru ynghylch materion yn ymwneud â’r Cod Ymddygiad.

 

21.

Blaenraglen Waith pdf eicon PDF 76 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

CYTUNWYD i nodi cynnwys y Flaenraglen Waith fel y’i cyflwynwyd yn amodol ar nodi bod y gwrandawiad wedi’i aildrefnu o 31 Gorffennaf 2024 i 23 Awst 2024. Roedd gwrandawiad ychwanegol wedi’i drefnu ar gyfer 24 Medi 2024, yn amodol ar sicrhau bod Aelodau’r Pwyllgor ar gael i fod yn bresennol.

 

22.

Ystyried unrhyw gais arall am ollyngiad a dderbyniwyd ers cyhoeddi'r agenda

Cofnodion:

Dim.