Agenda a Chofnodion

Ymddiheurodd y Cynghorwyr Endaf Edwards, Elaine Evans, a Mark Strong am eu hanallu i fynychu'r cyfarfod.

Datganodd y Cadeirydd fuddiant personol ar ran yr holl Gynghorwyr yn eitem 6 isod. Cytunodd pob Cynghorydd.

Datganodd y Cynghorwyr Gareth Davies a Rhodri Evans fuddiant personol a rhagfarnllyd mewn perthynas ag eitem 8 isod a thynnu'n ôl o'r cyfarfod yn ystod trafodaethau.

Datganodd y Cynghorwyr Bryan Davies a John Roberts fuddiant personol mewn perthynas ag eitem 8 isod.

a)    Estynnodd y Cadeirydd, y Cynghorydd Ifan Davies ei gydymdeimlad â'r Cynghorydd Sian Maehrlein ar brofedigaeth ddiweddar ei merch;

b)    Estynnodd y Cadeirydd, y Cynghorydd Ifan Davies ei gydymdeimlad â Rowland Rees Evans, yr Uchel Siryf a'r cyn-Gynghorydd yn dilyn profedigaeth ddiweddar ei dad;

c)    Estynnodd y Cadeirydd, y Cynghorydd Ifan Davies ei gydymdeimlad â theulu a ffrindiau'r Cynghorydd Hag Harris;

Gwelodd y Cyngor funud o dawelwch.

d)    Cydsyniodd y Cynghorwyr Bryan Davies, Gareth Lloyd, Elizabeth Evans ac Alun Williams y cydymdeimlad uchod a thalu teyrnged i'r Cynghorydd Hag Harris;

e)    Llongyfarchodd y Cynghorydd Catrin M S Davies Dr Daniel Huws ar gyhoeddi ‘A Repertory of Welsh Manuscripts and Scribes;

f)      Llongyfarchodd y Cynghorydd Catrin M S Davies Stevie Williams ar gael ei dewis i gynrychioli Cymru yng Ngemau'r Gymanwlad;

g)    Llongyfarchodd y Cynghorydd Catrin M S Davies Joshua Tarling ar gael ei dewis i gynrychioli Cymru yng Ngemau'r Gymanwlad;

h)    Llongyfarchodd y Cynghorydd Catrin M S Davies Alwen Butten ar gael ei dewis i gynrychioli Cymru yng Ngemau'r Gymanwlad;

i)      Llongyfarchodd y Cynghorydd Euros Davies Twm Ebbsworth ar ennill y Goron yn Eisteddfod yr Urdd yn Ninbych;

j)      Llongyfarchodd y Cyngor  Euros Davies Catrin Jones ar ennill y wobr Celf a Chrefft yn Eisteddfod yr Urdd yn Ninbych;

k)    Llongyfarchodd y Cynghorydd Rhodri Davies Phyllis Kinney ar ddathlu ei phen-blwydd yn 100 oed;

l)      Llongyfarchodd y Cynghorydd Caryl Roberts Emma Healy a'r tîm ym Meithrinfa Gogerddan ar ennill gwobr y feithrinfa orau yng Nghymru;

m)  Llongyfarchodd y Cynghorydd Gareth Davies Brifysgol Aberystwyth ar ennill y safle cyntaf yng Nghymru a'r ail safle yn y DU mewn arolwg boddhad myfyrwyr diweddar;

n)    Llongyfarchodd y Cynghorydd Eryl Evans Iwan Jones ar ennill medal arian ym Mhencampwriaethau Cymru yn y categori oedran 20-24;

o)    Llongyfarchodd y Cynghorydd Ifan Davies dîm Ceredigion ar yr holl waith paratoi ar gyfer yr Eisteddfod Genedlaethol yn Nhregaron.

PENDERFYNWYD cadarnhau bod Cofnodion cyfarfodydd y Cyngor a gynhaliwyd ar 13 Mai 2022, 20 Mai 2022 a 27 Mai 2022yn rhai cywir.

Nid oedd unrhyw faterion yn codi.

Pwyllgorau

Hyrwyddwr Aelodau

Paneli Mewnol, Gweithgorau, Fforymau

 Partneriaethau, Cyd-bwyllgorau, Asiantaethau

Cyrff Allanol

PENDERFYNWYD penodi'r Aelodau canlynol:

Cyflwynodd y Cynghorydd Bryan Davies, Arweinydd y Cyngor yr adroddiad, gan nodi bod Rhestr Taliadau'r Aelodau ar gyfer 2022/23 wedi'i chymeradwyo gan y Cyngor ar 20 Mai 2022 ac eithrio paragraff 8, pwynt bwled 6 a 7 o'r adroddiad eglurhaol a pharagraff 15.1 o'r Atodlen, a ohiriwyd i'w hystyried ymhellach gan y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd.

Nododd y Cynghorydd  Gareth Lloyd, Is-Gadeirydd y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd fod y materion a ohiriwyd gan y Cyngor yn cael eu hystyried yn y cyfarfod ar 20 Mai 2022, a argymhellwyd y dylid annog Cynghorwyr nad ydynt yn aelodau o'r pwyllgor perthnasol neu nad ydynt yn cael eu gwahodd yn benodol i fod yn bresennol,  i fynychu cyfarfodydd o bell, ac y dylai Aelodau gysylltu â'r Swyddog Arweiniol Corfforaethol,  Gwasanaethau Democrataidd er mwyn sicrhau bod darpariaeth yn y gyllideb a bod angen mynychu'n bersonol.  Ni argymhellwyd unrhyw newidiadau i baragraff 15.1 o'r Atodlen, ond argymhellwyd bod Atodlen 2, dyletswyddau cymeradwy yn cael eu diwygio yn unol â pharagraff 8, pwynt bwled 7 o'r adroddiad eglurhaol.  Nododd yr Aelodau bwysigrwydd yr effaith ar yr hinsawdd a'r costau sy'n gysylltiedig â theithio.

Yn dilyn pleidlais, PENDERFYNWYD cymeradwyo'r diwygiadau canlynol i Restr Taliadau Aelodau 2022/23:

a)              Paragraff 8; pwynt bwled 6 a 7 yr adroddiad eglurhaol:

          Yn unol â Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau 2021, bydd y Cyngor yn cynnal cyfarfodydd hybrid sy'n golygu na fydd angen i bob Cynghorydd fod yn bresennol yn Siambr y Cyngor er mwyn mynychu cyfarfodydd. Anogir y rhai nad ydynt yn aelodau o'r Pwyllgor perthnasol neu a wahoddir yn benodol i fod yn bresennol,  i fynychu cyfarfodydd o bell.

          Dylai presenoldeb personol mewn cynadleddau, seminarau, cyfarfodydd allanol a digwyddiadau hyfforddi gysylltu â'r Swyddog Arweiniol Corfforaethol, y Gwasanaethau Democrataidd er mwyn sicrhau bod darpariaeth yn y gyllideb a bod angen mynychu'n bersonol."

b)       Atodlen 2, Dyletswyddau Cymeradwy, y paragraff cyntaf i'w ddiwygio fel a ganlyn, yn unol â pharagraff 8, pwynt bwled 7 yr adroddiad eglurhaol:

Dylai cynghorwyr gysylltu â'r Swyddog Arweiniol Corfforaethol: Gwasanaethau Democrataidd os ydynt yn bwriadu hawlio costau teithio a threuliau ar gyfer presenoldeb personol mewn cynadleddau, seminarau, cyfarfodydd y tu allan i'r sir a digwyddiadau hyfforddi, er mwyn sicrhau bod darpariaeth yn y gyllideb a bod angen mynychu'n bersonol.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bryan Davies, Arweinydd y Cyngor yr adroddiad i'r Cyngor gan nodi, yn unol â Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, ei bod yn ofyniad statudol i Gynghorau gyhoeddi trefniadau sy'n ymwneud â chyfarfodydd hybrid a darlledu cyfarfodydd. Nodwyd bod y   protocol drafft yn ddarostyngedig i unrhyw ddiwygiadau sy'n ofynnol yn dilyn cyhoeddi canllawiau terfynol Llywodraeth Cymru, a  sefydlu cam 2 o’r system hybrid.  Ystyriwyd y protocol drafft gan y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn ei gyfarfod ar 17 Mehefin 2022 ac argymhellwyd i'w gymeradwyo gan y Cyngor.

Gofynnodd yr Aelodau am gynnal Gweithdy i drafod agweddau fel effaith methiant technegol ar hawl Aelodau i bleidleisio.  Nodwyd, lle ceir effaith dechnegol sy'n effeithio ar y cyfarfod cyfan, bod y drafodaeth wedi'i hatal er mwyn ailsefydlu cysylltiadau;  fodd bynnag, pan fo Cynghorydd neu Swyddog  unigol yn colli cysylltiad oherwydd capasiti band eang, neu'n gadael y cyfarfod dros dro i gymryd galwad ffôn, mae'r protocol yn adlewyrchu amgylchiadau lle mae Aelod sy'n mynychu'n bersonol yn gadael Siambr y Cyngor ac ni fydd y cyfarfod yn cael ei atal tra'n aros am ailgysylltu

Yn dilyn pleidlais, penderfynodd y Cyngor:

a)    gymeradwyo'r protocolau fel y'u nodir yn Atodiad A o’r adroddiad;

b)    i gynnwys y protocolau gyda Chyfansoddiad y Cyngor.

Gadawodd y Cynghorwyr Gareth Davies a Rhodri Evans y cyfarfod drwy gydol y drafodaeth ar yr eitem ganlynol.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bryan Davies, Arweinydd y Cyngor yr adroddiad i'r Cyngor yn nodi bod cais wedi dod i law ym mis Chwefror 2021 i gofrestru tir ym Maes Erw Goch, Waunfawr ar y Gofrestr Meysydd Tref neu Bentref o dan Adran 15 o Ddeddf Tiroedd Comin 2006.  Mae'r tir o fewn perchnogaeth Cyngor Sir Ceredigion, ac mae hefyd yn rhan o gais cynllunio ar gyfer datblygiad preswyl a gwaith cysylltiedig.

Nododd fod y Cyngor wedi ceisio cyngor cyfreithiol annibynnol, a bod rolau wedi'u gwahanu o fewn gwasanaethau perthnasol er mwyn osgoi gwrthdaro buddiannau posibl.  Mae'r Awdurdod Cofrestru wedi anfon hysbysiad at bob person (ac eithrio'r ymgeisydd) y credir ei fod yn berchennog, les-ddeiliad, tenant neu feddiannydd unrhyw ran o'r tir yr effeithiwyd arno a chyhoeddwyd hysbysiad yn y Cambrian News a'i osod mewn gwahanol fannau mynediad ar y tir.  Nodwyd y derbyniwyd 184 o gyflwyniadau ychwanegol pellach, a bod y Cyngor fel tirfeddiannwr wedi cyflwyno gwrthwynebiad i'r cais i gofrestru'r Tir fel Maes Tref neu Bentref drwy gyfreithwyr allanol.

Nid oes gweithdrefnau ffurfiol ar waith ar gyfer penderfynu ar geisiadau, fodd bynnag er mwyn ystyried rhinweddau'r cais a chymhwyso'r gyfraith, cynigir penodi Bargyfreithiwr i ystyried y cais ar ran y Cyngor fel Awdurdod Cofrestru a bod canfyddiadau'n cael eu hadrodd yn ôl i'r Cyngor i'w penderfynu'n derfynol ar y mater.

Cwestiynodd yr Aelodau'r cynnig i benodi Bargyfreithiwr, gan ofyn a oedd cyfarfodydd wyneb yn wyneb a chyfryngu wedi'u hystyried gyda'r nod o ddod o ganfod cyfaddawd, ac a fyddai'n briodol gofyn i awdurdod cyfagos weithredu fel Awdurdod Cofrestru.  Nododd swyddogion mai'r Cyngor fyddai'n gwneud y penderfyniad ar y cais, ac os mai eu penderfyniad hwy oedd peidio â phenodi Bargyfreithiwr, byddent wedyn yn dibynnu ar y trafodaethau a'r casgliadau sy'n deillio o Swyddogion ar y mater hwn.  Byddai penodi Bargyfreithiwr annibynnol yn rhoi sicrwydd i'r Aelodau bod y wybodaeth yn gyfreithiol gywir, ac y byddai'r Cyngor yn llai agored i'w herio.  Nodwyd bod y Tir dan sylw wedi'i gynnwys yn y Cynllun Datblygu Lleol a bod cais a gyflwynwyd i'r Pwyllgor Rheoli Datblygu wedi'i ohirio i ystyried y cais am Faes y Dref neu'r Pentref, felly efallai y bydd perygl o fod yn agored i her o gamweinyddu pe bai'r Cyngor yn cynnal trafodaethau gyda'r ymgeisydd ar hyn o bryd.  Nodwyd hefyd y gallai'r Cyngor edrych ar weithdrefnau ar gyfer gweithio gydag awdurdod cyfagos er mwyn darparu diogelwch ychwanegol.

Yn dilyn pleidlais, PENDERFYNODD y Cyngor :

a)  awdurdodi penodi Bargyfreithiwr i weithredu fel asesydd annibynnol;

b)  bod y Bargyfreithiwr yn cynghori ar rinweddau'r cais i gofrestru'r Tir fel Maes Tref neu Bentref;

c)   yn amodol ar y cyngor a roddwyd yn (b), bod y Bargyfreithiwr yn cynnal Ymchwiliad Cyhoeddus neu unrhyw wrandawiad arall a gynghorwyd gan y Bargyfreithiwr, a bydd y canfyddiadau a'r argymhelliad yn cael eu hadrodd yn ôl i'r Cyngor i'w penderfynu ar y cais i gofrestru'r Dref neu  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 8.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bryan Davies, Arweinydd y Cyngor yr adroddiad i'r Cyngor gan nodi, yn unol â Chyfansoddiad y Cyngor, fod dau gynrychiolydd o Rieni-Lywodraethwyr sy'n gwasanaethu ar Gyrff Llywodraethu Ysgolion ar hyn o bryd i’w penodi i wasanaethu ar y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau sy'n Dysgu fel aelodau cyfetholedig sydd â hawliau pleidleisio.  Un o'r sector cynradd ac un o'r sector uwchradd.  Bydd tymor y penodiad yn para am 5 mlynedd o ddyddiad y penodiad neu hyd nes y bydd y cynrychiolydd yn peidio â bod yn rhiant-lywodraethwr neu'n ymddiswyddo o'r Pwyllgor.  Cynhaliwyd ymarfer recriwtio ym mis Mai eleni.

Yn dilyn pleidlais PENDERFYNWYD cymeradwyo penodi'r aelodau cyfetholedig canlynol o'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Sy'n Dysgu o 7 Gorffennaf 2022, am gyfnod o 5 mlynedd o'r dyddiad hwnnw:

·       Cathryn A. Charnell-White (sector cynradd)

·       Jonny Huw Greatrex (sector uwchradd).

Cyflwynodd y Cynghorydd Matthew Vaux, yr Aelod Cabinet dros Dai, y Gyfraith a Llywodraethu, Pobl a Threfniadaeth a Diogelu'r Cyhoedd yr adroddiad i'r Cyngor gan nodi bod adroddiad yr Adolygiad Annibynnol o'r Fframwaith Safonau Moesegol yng Nghymru yn argymell hyfforddiant gan y Pwyllgor Safonau ar gynnal gwrandawiadau er mwyn sicrhau bod y cyngor yn agored ac yn deg.

Ystyriwyd yr adroddiad gan y Pwyllgor Moeseg a Safonau ar 17 Ionawr 2022 ac eto ar 25 Mai 2022 i ystyried argymhellion yn deillio o weithdy a gynhaliwyd ar 7 Ebrill 2022.  Argymhellodd y Pwyllgor y dylid cyflwyno'r adroddiad i'r Cyngor i'w gymeradwyo.

Nododd swyddogion nad yw Cyngor Sir Ceredigion wedi bod yn destun ymholiad gan ombwdsmon nac wedi gorfod cynnal gwrandawiad yn ystod y 10 mlynedd diwethaf, ond mae'n bwysig bod gweithdrefn gwrandawiad briodol yn ei lle, gan nodi y bydd hyfforddiant yn cael ei ddarparu ym mis Medi eleni.

Yn dilyn pleidlais, PENDERFYNODD y Cyngor yn unfrydol  i gymeradwyo'r gweithdrefnau gwrandawiad 'Delio â Chwynion' diwygiedig.

Cyflwynodd y Cynghorydd Matthew Vaux, yr Aelod Cabinet dros Dai, y Gyfraith a Llywodraethu, Pobl a Threfniadaeth a Diogelu'r Cyhoedd yr adroddiad i'r Cyngor gan nodi bod Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, fel y'i diwygiwyd gan Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, yn ei gwneud yn ofynnol i Gynghorau sefydlu Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio a chyhoeddi Adroddiad Blynyddol yn rhoi asesiad ar effeithiolrwydd y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio ac i roi sicrwydd o fynd i’r afael â materion a'u datblygu.

Cyflwynwyd Adroddiad Blynyddol drafft o'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio 2021-2022 i'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn ystod cyfarfod a gynhaliwyd ar 6 Mehefin 2022 ac fe argymhellwyd i'w gymeradwyo gan y Cyngor yn amodol ar ymgorffori cofnod presenoldeb Aelodau'r Pwyllgor yn ystod y flwyddyn.

Nododd y Cynghorydd Elizabeth Evans, Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio yn ystod 2021-2022 fod yr adroddiad yn dangos y gwaith sylweddol a wnaed gan y pwyllgor hwn a diolchodd i'r Swyddogion a oedd yn cefnogi'r pwyllgor.

Nododd y Cyngor gynnwys Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio 2021-22 a fydd nawr yn cael ei gyhoeddi ar wefan y Cyngor.

Cyflwynodd y Cynghorydd Matthew Vaux, yr Aelod Cabinet dros Dai, y Gyfraith a Llywodraethu, Pobl a Threfniadaeth a Diogelu'r Cyhoedd yr adroddiad i'r Cyngor gan nodi bod yr adroddiad wedi'i gyflwyno i'r Cyngor ar 3 Mawrth 2022, a bod argymhellion y Cyngor wedi'u hystyried gan y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio ar 6 Mehefin 2022.  Mae'r argymhellion bellach wedi'u hymgorffori, ac yn amodol ar gymeradwyaeth y Cyngor, byddant yn cael eu cyflwyno i Archwilio Cymru cyn i'r Cyngor eu cymeradwyo'n derfynol.

Nododd y Cynghorydd Elizabeth Evans fod y diwygiadau i'r sgorio wedi'u hystyried mewn ymgynghoriad â Swyddogion a'u cynnwys yn yr ymatebion.

Nododd y Cyngor gynnwys Dogfen Fframwaith Llywodraethu 2021-2022 wedi'i diweddaru ac yn dilyn pleidlais, PENDERFYNODD y Cyngor yn unfrydol  gymeradwyo Datganiad Llywodraethu Blynyddol Drafft 2021-2022.

Cyflwynodd y Cynghorydd Matthew Vaux, yr Aelod Cabinet dros Dai, y Gyfraith a Llywodraethu, Pobl a Sefydliadau a Diogelu'r Cyhoedd yr adroddiad i'r Cyngor, gan nodi bod y Canllaw i'r Cyfansoddiad a'r gwelliannau arfaethedig wedi cael eu hystyried gan y Gweithgor Cyfansoddiad yn ei gyfarfodydd dyddiedig 15 Mawrth a 20 Mehefin 2022.

PENDERFYNODD y Cyngor yn unfrydol  i

a)    gymeradwyo'r Canllaw Cyfansoddiad fel y'i diwygiwyd yn Atodiad 1;

b)    gymeradwyo'r newidiadau i'r Cyfansoddiad yn Atodiadau 2-9;  a

c)    awdurdodi'r Swyddog Monitro i ddiweddaru Cyfansoddiad y Cyngor i adlewyrchu'r newidiadau uchod.