Agenda a Chofnodion

  Ymddiheurodd y Cynghorydd Wyn Thomas a’r Cynghorydd Elizabeth Evans (sylwedydd i’r Pwyllgor yn rhinwedd ei rôl fel Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio) am na fedrent ddod i’r cyfarfod.  

Ni ddatgelwyd dim buddiannau personol na buddiannau a oedd yn rhagfarnu.

Daeth Elin Prysor i’r cyfarfod i gyflwyno adroddiad am Gofnod Penderfyniadau’r Grŵp Rheoli Aur Covid-19. Cyflwynwyd yr adroddiadau blaenorol ar 20 Ionawr 2021 a 16 Mehefin 2021. Cafodd y Cofnod Penderfyniadau ar gyfer y penderfyniadau a wnaed rhwng 4 Mai 2021 a 31 Awst 2021 ei gynnwys yn yr adroddiad hwn ac roedd wedi’i gyhoeddi ar wefan y Cyngor.

Yn ystod y drafodaeth, gofynnodd un o’r Aelodau paham fod y wybodaeth dim ond yn ymwneud â’r cyfnod hyd at fis Awst 2021. Cadarnhaodd y Swyddog fod y cofnod i’w weld yn gyhoeddus ar wefan y Cyngor. Fodd bynnag, cytunodd y Swyddog y dylai gael ei ddiweddaru’n gyson a dywedodd y byddai’n sicrhau bod diweddariad misol yn cael ei ddangos yn y dyfodol. 

    Yn dilyn cwestiwn am bwerau dirprwyedig dros dro, cadarnhawyd bod y pwerau hynny wedi dod i ben ar 31 Awst 2021. Serch hynny, roedd y Grŵp Rheoli Aur yn parhau i gwrdd o dan Ddeddf Argyfyngau Sifil 2004.

Yn dilyn trafodaeth, cytunodd yr Aelodau i nodi cynnwys Cofnod Penderfyniadau cyfarfodydd Grŵp Rheoli Aur Covid-19 y Grŵp Arweiniol er mwyn monitro’r modd yr oedd trefniadau gwneud penderfyniadau’r Cyngor yn cael ei lywodraethu ar ôl i’r trefniadau hynny gael eu haddasu.

    Diolchodd y Cadeirydd i Elin Prysor am yr adroddiad. 

Daeth Elizabeth Upcott i’r cyfarfod i gyflwyno Adroddiad Diogelu Grŵp Gweithredol Lleol ar y Cyd CYSUR/CWMPAS ar gyfer Chwarter 1 2021/22, 2021/2022. Bu iddi amlinellu crynodeb o’r prif bwyntiau fel a ganlyn:

·         Roedd tipyn o gynnydd yn nifer yr adroddiadau diogelu plant o'i gymharu â'r chwarter blaenorol a arweiniodd at Drafodaethau Strategaeth/Cyfarfodydd Strategaeth Amddiffyn Plant, 99 o adroddiadau yn Chwarter 4 o'i gymharu â 116 yn Chwarter 1. Mae hwn yn gynnydd sylweddol o'r un chwarter y flwyddyn flaenorol pan gafwyd 85 o adroddiadau a aeth ymlaen i drafodaeth strategaeth/cyfarfod strategaeth. Gyda'r cyfyngiadau'n cael eu llacio a'r ysgolion yn ailagor cafwyd twf yn nifer yr adroddiadau a dderbyniwyd ar ôl i lefelau adrodd leihau yn ystod y cyfnod clo.

·         Cynhaliwyd 18 o Gynadleddau Cychwynnol Amddiffyn Plant yn ystod y chwarter hwn o'i gymharu â 9 yn y chwarter blaenorol, sef Chwarter 4.

·         Cyfanswm y plant a gafodd eu rhoi ar y Gofrestr Amddiffyn Plant yn dilyn Cynadleddau Cychwynnol oedd 18 yn y chwarter hwn, o'i gymharu â 7 yn ystod y chwarter blaenorol.

·         Unwaith eto yr heddlu oedd y brif asiantaeth atgyfeirio yn y chwarter hwn wedi'i ddilyn gan staff Addysg ac yna staff y Gwasanaethau Cymdeithasol. Mae hyn yn dilyn yr un patrwm â Chwarter 4.

·         Y pryderon mwyaf a arweiniodd at gwblhau ymholiadau amddiffyn plant oedd honiadau o gam-drin/camfanteisio'n rhywiol (25) a cham-drin corfforol (24). Yn Chwarter 4 y prif gategorïau o gam-drin a gafodd eu hadrodd oedd cam-drin corfforol (17) a cham-drin rhywiol (16).

·         Roedd y cynadleddau cychwynnol amddiffyn plant a gynhaliwyd yn ystod y chwarter hwn wedi dyblu o'r chwarter blaenorol. Cynhaliwyd 94.4% o'r cynadleddau cychwynnol o fewn yr amserlenni.

·         Cynhaliwyd cyfanswm o 12 o Gynadleddau Adolygu Amddiffyn Plant yn ystod y chwarter hwn. Roedd y rhain ar gyfer cyfanswm o 24 o blant o 12 teulu. O ganlyniad i'r cynadleddau adolygu roedd 7 plentyn wedi parhau ar y gofrestr a chafodd 17 o blant eu dileu o'r Gofrestr Amddiffyn Plant. O'r nifer y plant a gafodd eu dileu o'r gofrestr, roedd 16 o blant yn parhau i fod yn destun Cynllun Plentyn sydd Angen Gofal a Chymorth.

·         Mewn 95% o'r cynadleddau a gynhaliwyd roedd o leiaf un aelod o'r teulu sydd â Chyfrifoldeb Rhieni yn bresennol yn y gynhadledd, ac mewn 90% o'r cynadleddau a gynhaliwyd cafodd barn y plentyn ei chynrychioli.

·         Y prif ffactorau risg i blant a gafodd eu cofnodi o'r cynadleddau oedd cam-drin domestig, rhieni ddim yn cydweithredu â Chynllun Amddiffyn Plant, rhieni'n gwahanu, ac anawsterau iechyd meddwl rhieni.

·         Roedd nifer y plant ar y Gofrestr Amddiffyn Plant yn gyson â'r chwarter blaenorol. Fodd bynnag, cafodd 17 o blant eu datgofrestru a chafodd 18 o blant eraill eu cofrestru yn y Gynhadledd Gychwynnol Amddiffyn Plant.

      Yn dilyn cwestiwn ynglŷn â chapasiti’r staff, cadarnhawyd bod yna swyddi gwag oedd angen eu  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 41.

 Cyflwynodd Lisa Evans Adroddiad Blynyddol Trosolwg a Chraffu 2020/2021.  Cytunodd yr Aelodau i nodi’r cynnwys cyn i’r adroddiad gael ei gyflwyno gerbron y Cyngor Llawn ar 9 Rhagfyr 2021.

Cyflwynodd Lisa Evans adroddiad ynghylch hunanwerthuso’r trefniadau craffu. Yng nghyfarfod Pwyllgor y Gwasanaethau Democrataidd a gynhaliwyd ar 23 Chwefror 2018, cytunwyd y byddai’r Swyddogion Craffu yn cynnal adolygiad o effeithiolrwydd y trefniadau Trosolwg a Chraffu yng Nghyngor Sir Ceredigion ac y byddai hyn yn cael ei wneud bob blwyddyn yn y dyfodol.

Yng nghyfarfod y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd a gynhaliwyd ar 27 Ionawr 2020, penderfynwyd gwneud y canlynol:

1.    Parhau i gynnal yr arolwg yn flynyddol;

2.    Lleihau nifer y cwestiynau gyda'r nod o gynyddu cyfranogiad;

3.    Adolygu fformat yr adroddiad, cyfuno'r ymatebion Cymraeg a Saesneg, a chyfieithu'r ddogfen yn ei chyfanrwydd.

      Cafwyd cyfanswm o 15 o ymatebion. Roedd hyn yn ostyngiad o’i gymharu â’r 25 o ymatebion a dderbyniwyd yn 2020. Roedd rhai aelodau wedi ymateb                  ar-lein a rhai wedi ymateb drwy’r post. Ni ddatgelwyd enwau’r Aelodau.

      Gofynnwyd i’r Aelodau ystyried yr ymatebion a ddaeth i law o’r holiadur ynghylch hunanwerthuso’r trefniadau craffu a nodi unrhyw feysydd i’w gwella.

      Yn dilyn trafodaeth, cytunwyd i nodi’r ymatebion a ddaeth i law.

Cyflwynodd Cathryn Morgan gofnodion cyfarfod Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Ceredigion a gynhaliwyd ar 17 Medi 2021. 

      Cyflwynodd Rob Starr a Caitlin Theodorou yr Asesiad Drafft o Lesiant Lleol.    Dywedodd Rob Starr wrth Aelodau’r Pwyllgor fod yr Asesiad drafft o Lesiant Lleol wedi’i baratoi er mwyn cyfrannu at y gwaith o baratoi Cynllun Llesiant Lleol Ceredigion 2023-28. Byddai’r Cynllun yn nodi sut y byddai’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus yn gwella llesiant Ceredigion a’i chymunedau dros y 5 mlynedd nesaf gan amlinellu’r hyn sy’n bwysig i’r bobl a’r cymunedau yng Ngheredigion. Roedd y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus wedi cymeradwyo’r asesiad drafft fel y gellid ymgynghori yn ei gylch ac roedd y Bwrdd ar y trywydd iawn i gyhoeddi’r Asesiad terfynol ym mis Mawrth 2022.

      Ar ôl hynny, amlinellodd Rob Starr a Caitlin Theodorou y prif themâu a chanfyddiadau hyd yma a oedd fel a ganlyn:

·         Digideiddio – adroddwyd bod hon yn flaenoriaeth uchel, yn fwy felly gan fod mwy o bobl bellach yn gweithio o gartref ac o bell;

·         Fforddiadwyedd tai – adroddwyd bod hyn yn flaenoriaeth uchel, yn fwy felly gan fod prisiau tai wedi cynyddu yn ystod y pandemig;

·         Tlodi (tlodi mewn gwaith a thlodi plant) – Ceredigion welodd yr ail gynnydd uchaf mewn tlodi plant yng Nghymru ac felly roedd angen monitro hyn yn ofalus;

·         Newid yn y boblogaeth – bu gostyngiad yn nifer y bobl sydd yn yr oedran gweithio a chynnydd yn nifer y bobl hŷn. Gallai hyn arwain at fwy o anghenion cymhleth a phwysau ar ein gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol;

·         Yr Amgylchedd – roedd newid hinsawdd a diogelu’r amgylchedd yn bwysig, yn enwedig i blant;

·         Anghenion iechyd y dyfodol – Nodwyd y byddai cael gwasanaethau hamdden o ansawdd gwell a sicrhau gwell mynediad iddynt yn cynorthwyo lles ac iechyd meddwl yr unigolyn;

·         Rôl diwylliant – nodwyd bod hyn yn bwysig er y cafwyd gostyngiad yn nifer y bobl sy’n cymryd rhan mewn gweithgareddau celfyddydol a threftadaethol    ychydig cyn pandemig COVID-19. Serch hynny, roedd canlyniadau’r ymgysylltu yn dangos tystiolaeth bod unigolion yn gwerthfawrogi’n fawr                      rôl diwylliant yn eu bywydau;

·         Y Gymraeg – roedd y dystiolaeth yn dangos bod nifer y siaradwyr Cymraeg yn y Sir yn parhau i gynyddu.

Aeth Caitlin Theodorou yn ei blaen i esbonio camau nesaf y broses hon:

·         Cyfnod ymgynghori – 8 wythnos (disgwyl iddo ddechrau’n fuan iawn);

·         Ymgynghoriad i barhau tan Ionawr 2022;

·         Gofyn i bawb roi adborth ac ymateb;

·         Cyflwyno’r Asesiad Terfynol i’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ar 7 Mawrth 2022.

       Wrth ymateb i gwestiynau a phryderon yr Aelodau, yn benodol y pryderon ynghylch tlodi a thai, cadarnhawyd bod angen gwneud rhagor o waith ymchwil   cyn cwblhau’r ddogfen. 

       Yn dilyn trafodaeth, cytunodd yr Aelodau i’r argymhellion canlynol:

1.    Derbyn cofnodion drafft cyfarfod Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Ceredigion a gynhaliwyd ar 17 Medi 2021; a

2.    Derbyn yr Asesiad drafft o Lesiant Lleol sy’n destun ymgynghoriad cyhoeddus ar hyn o bryd.

      Diolchodd y Cadeirydd i  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 33.

Darparodd Cadeiryddion pob Pwyllgor wybodaeth yn eu tro am y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu y maen nhw’n eu cadeirio.  

      Cytunwyd i gynnwys Strydlun ar flaengynllun gwaith y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau Ffyniannus fel y gellid trafod rhwystrau ar balmentydd.

Cadarnhawyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Cydlynu Trosolwg a Chraffu a gynhaliwyd ar 15 Medi 2021 yn rhai cywir.  

      Tynnodd y Cadeirydd sylw’r Pwyllgor at gofnod 29 ar dudalen 2 sef ‘Cofnodion cyfarfod Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Ceredigion a gynhaliwyd ar 12 Gorffennaf 2021 ac Adroddiad Blynyddol Cynllun Llesiant Lleol Ceredigion 2020-2021’. Dywedodd fod Aelod o’r Pwyllgor wedi codi pryderon ym mharagraff 2 a 3 gan ofyn i’r Cadeirydd godi’r pryderon hynny yng nghyfarfod y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus. Cadarnhaodd y Cynghorydd                       Rees-Evans ei fod wedi codi’r pryderon hynny.  

Ni chodwyd unrhyw fater.

       Diolchodd y Cadeirydd, y Cynghorydd Rowland Rees-Evans, i Aelodau’r Pwyllgor am ddod i’r cyfarfod ac i’r Swyddogion ac Aelodau’r Cabinet am gyflwyno’r wybodaeth. Diolchodd i bob swyddog a fu’n rhan o’r cyfarfod am sicrhau bod y cyfarfod wedi rhedeg yn rhwydd.